Ecuador: olieramp in Amazonegebied, voorspelbaar maar desatreus
Op 7 april, in volle coronacrisis, deed zich een nieuwe olieramp voor in het Amazonegebied van Ecuador. Door een proces van buitengewone erosie is een enorm stuk grond naar beneden gestort, dat breuken veroorzaakte in de pijpleidingen die over de berg heen liepen Daardoor zijn enorme hoeveelheden petroleum in de Coca-rivier terechtgekomen.
Die rivier mondt uit in de Napo-rivier die in Peru op haar beurt in de Amazonerivier uitmondt. Op 10 april was een deel van de olie al doorgevloeid naar het buurland.
Aan de oevers van die rivieren wonen heel wat boeren- en inheemse gemeenschappen. De CONFENIAE, het platform van de organisaties van Amazone-gemeenschappen, schat dat de vervuiling van het water minstens 120 gemeenschappen of 97.000 personen treft. Zowat alles waarvan de families leven, wordt immers aangetast door de olie: het water, de vissen, de gewassen, de kippen etc.
Een ramp die nu ook nog eens doorkruist wordt door de strenge maatregelen tegen de coronapandemie. Aangezien Ecuador zoals de meeste landen in de regio een strenge lockdown heeft ingesteld, komen er nauwelijks producten via externe kanalen toe in deze relatief afgelegen zones. Bovendien hebben de inheemse volkeren de reflex om zich af te sluiten van de buitenwereld als er zich nieuwe ziektes aanmelden, aangezien deze in het koloniaal en postkoloniaal verleden al meermaals grote ravages hebben aangericht.
Een ramp voor de omringende gemeenschappen
De bewoners van de getroffen regio zijn in paniek. Velen geven aan dat ze nog nooit zoveel olie in de rivieren hebben gezien. 'Er is alleszins meer olie gelekt dan tijdens de olielekken van 2009 en 2013, dit wordt rampzalig voor onze voeding en onze productie voor de komende weken en zelfs jaren.'
Acción Ecológica had de regering gewaarschuwd
Onze partnerorganisatie Acción Ecológica werkt al meer dan 20 jaar samen met de gemeenschappen die getroffen worden door de olie-exploitatie. De organisatie had de overheid en het petroleumbedrijf Petroecuador al gewaarschuwd voor de risico's op breuken in de pijpleidingen in deze regio. Reeds bij de bouw van de leidingen in 2001, omwille van de geologische factoren.
Nadien werd ook een grote waterkrachtcentrale 'Coca Coda Sinclair' gebouwd in de regio, met bijkomende risico's. Het stuwmeer ligt een eindje stroomopwaarts, wat extra druk met zich meebrengt voor de rivier en de omgeving.
Begin februari was in deze omgeving al de meest spectaculaire waterval van Ecuador verdwenen, de San Rafael waterval van 150 meter hoog. Een aantal experts beweerden dat dit een puur natuurlijk fenomeen was. Acción Ecológica waarschuwde toen al dat het fenomeen ook verband kon houden met de impact van de waterkrachtcentrale op de stroming van de rivier. Dat de erosie zich nog kon versterken, rond de bedding van de rivier die terug een evenwicht zoekt. En dat dat extra gevaren met zich meebrengt voor de pijpleidingen die de olie van het Amazonegebied naar de kust brengen.
Dringende maatregelen nodig
Acción Ecológica doet een dringende oproep aan de regering en Petroecuador om onmiddellijk maatregelen te nemen voor de bescherming van de gemeenschappen. Net zoals bij vorige rampen, moeten ze vaststellen dat de aandacht van het bedrijf de eerste weken geconcentreerd is op het herstellen van de pijpleiding, zodat de productie zo snel mogelijk terug op gang kan worden gebracht. De regering moet voorrang geven aan de mensen en aan de natuur. Naast de meer technische procedures voor het beperken van de verdere verspreiding van de olievlekken in de rivier, moeten de families ook voorzien worden van onvervuild water voor huishoudelijk gebruik en voedselpakketten. De coronapandemie mag geen excuus vormen, integendeel. De regering moet inzien dat de families op dit moment weinig alternatieve bevoorradingsmogelijkheden hebben. Op middellange termijn moet de schade die aan de rivier en de bodem is aangericht ook 'gerepareerd' worden.
Dit is de zoveelste druppel in een al volle emmer. Hopelijk worden uit deze ramp lessen getrokken, die mee in de richting duwen om de aanslag op de natuur en op de mens een halte toe te roepen. Om te kiezen voor een andere ontwikkeling, die het evenwicht tussen de mens en de natuur respecteert.
Dat sluit helemaal aan bij een aanvoelen dat zich samen met de coronavirus verspreid lijkt te hebben : we zijn te ver gegaan met ons westers ontwikkelingsstramien, en moeten het resoluut anders doen.
