Peru legt ngo's het zwijgen op: 5 vragen en antwoorden over de anti-ngo-wet
07 Apr 2025
4 minuten
Een recente wetswijziging in Peru maakt het voor ngo’s veel moeilijker om hun werk te doen. Antonio Zambrano, Latijns-Amerika-expert bij 11.11.11, legt in 5 antwoorden uit wat er precies beslist is, waarom deze wet zo problematisch is, en welke impact ze heeft op kwetsbare gemeenschappen en organisaties zoals 11.11.11.
1. Wat is er precies beslist met de wetswijziging in Peru?
"Op 12 maart 2025 keurde het Peruaanse Congres een wetswijziging goed die het werk van ngo’s veel moeilijker maakt. Peruaanse ngo’s mogen nu geen buitenlandse steun meer gebruiken om rechtszaken aan te spannen tegen de staat. Dat is problematisch, want net dat geld is vaak nodig om slachtoffers van mensenrechtenschendingen te helpen."
"Ook moet elke ngo voortaan op voorhand toestemming vragen aan de overheid om projecten uit te voeren met buitenlandse financiering. De Peruaanse staat krijgt zo meer controle en kan projecten tegenhouden die haar niet aanstaan. Ngo’s die zich daar niet aan houden, riskeren zware boetes of zelfs het verlies van hun officiële erkenning."
2. Waarom wordt deze wet ook wel de “anti-ngo-wet” genoemd?
"Omdat de wet ngo’s en kritische stemmen de mond snoert. Organisaties mogen hun werk niet meer doen als dat tegen de belangen van de staat ingaat. Zo mogen ze geen buitenlandse steun meer gebruiken om naar de rechtbank te stappen wanneer de staat mensenrechten schendt."
"Veel ngo’s die opkomen voor vrouwenrechten, inheemse volkeren of het milieu, dreigen zo hun juridisch werk te moeten stopzetten. Dat is een ramp voor kwetsbare gemeenschappen en de natuur. Bovendien werden inheemse gemeenschappen — of andere betrokken groepen — niet geraadpleegd over deze wet, terwijl dat bij zulke ingrijpende maatregelen wél zou moeten gebeuren."
Door deze wet zullen veel ngo’s die opkomen voor vrouwenrechten, inheemse volkeren of het milieu, hun juridisch werk moeten stopzetten. Dat is een ramp voor kwetsbare gemeenschappen en de natuur.
3. Wat zijn de concrete gevolgen voor ngo’s en de mensen die ze verdedigen?
"Voor ngo’s in Peru wordt het veel moeilijker om mensen te verdedigen tegen onrecht. Als een project te kritisch is, kan de overheid het blokkeren. Dat zorgt voor onzekerheid en angst. Sommige organisaties zullen zichzelf censureren, uit schrik voor sancties of sluiting."
"Ook internationale organisaties zoals 11.11.11 lopen risico. Als ze geld geven aan een lokaal project dat de overheid niet bevalt, kunnen ze gestraft worden. En dat treft vooral mensen in kwetsbare situaties: slachtoffers van politiegeweld, geïsoleerde inheemse gemeenschappen, vrouwen en mensen die hun land verliezen door olieontginning, ontbossing of mijnbouw."
"De gevolgen zijn vandaag al zichtbaar. Meer dan 30 lopende rechtszaken van inheemse gemeenschappen die in isolement leven, dreigen stopgezet te worden omdat ze hun juridische steun verliezen."
4. Waarom is deze wet zo verontrustend?
"Omdat ngo’s voor veel mensen de enige toegang tot gerechtigheid zijn. Al jarenlang gebruiken ze buitenlandse steun om mensenrechtenschendingen juridisch aan te vechten — vaak wanneer de Peruaanse staat zelf verantwoordelijk is. Nu het gebruik van die middelen wordt beperkt, blijven slachtoffers in de kou staan en blijft straffeloosheid bestaan."
"De overheid beschikt over alle middelen om zichzelf te verdedigen. Maar gewone burgers — zeker in afgelegen of arme gebieden — hebben die niet. Deze wet ontneemt hun stem. En ook: ze zet ngo’s en activisten onder druk om te zwijgen uit schrik voor sancties."
"En dit gebeurt niet alleen in Peru. In heel Latijns-Amerika zien we een gevaarlijke trend waarbij overheden gelijkaardige wetten invoeren. Het maatschappelijk middenveld staat er erg onder druk."
11.11.11 werkt samen met Belgische en Peruaanse partners om de impact van de wet in kaart te brengen en te zoeken naar manieren om lokale organisaties toch te blijven ondersteunen in hun juridische strijd.
5. Hoe reageren ngo’s en organisaties zoals 11.11.11?
"Peruaanse ngo’s geven zich niet zomaar gewonnen. Ze trekken naar het Grondwettelijk Hof en organiseren acties samen met inheemse bewegingen, vrouwenbewegingen en andere bondgenoten, om druk uit te oefenen op de overheid zodat de wet niet wordt ingevoerd."
"Ook internationaal trekken organisaties zoals Amnesty International en netwerken als EU-LAT aan de alarmbel. Ze waarschuwen voor de democratische achteruitgang in Peru en de beperking van fundamentele rechten, zoals het recht op juridische verdediging en vrijheid van vereniging."
"11.11.11 werkt samen met Belgische en Peruaanse partners om de impact van de wet in kaart te brengen en te zoeken naar manieren om lokale organisaties toch te blijven ondersteunen in hun juridische strijd."
Blijf onze partners steunen in hun strijd voor mensenrechten
Wetten zoals die in Peru maken het steeds moeilijker voor lokale organisaties om op te komen voor mensenrechten, het milieu en kwetsbare gemeenschappen.
Met jouw steun kunnen wij onze partners blijven bijstaan.
