De aardappel redden op 4000 meter hoogte

Peru is een van de landen met de grootste biodiversiteit ter wereld, maar ook een land dat kwetsbaar is voor de klimaatverandering. Dat merk je, ook hoog in de bergen van de Andes. Gletsjers smelten en oogsten mislukken vaker. Voor de inheemse boeren die er wonen, wordt het steeds moeilijker voldoende voedsel te voorzien. 

Samen met haar partner Asociación Andes zette Oxfam projecten op touw om de voedselzekerheid te waarborgen: door samen te werken, kennis te delen en traditionele landbouwtechnieken te combineren met wetenschap.

Klimaatverandering in het hooggebergte

Cornelio Hancco Landa is een biologische aardappelboer. Hij woont met zijn vrouw Eulogia, dochter Maritza en kleindochter op bijna 4000 meter hoogte in de Andes. Cornelio maakt zich veel zorgen over het extreme weer. “15 jaar geleden merkte ik de eerste gevolgen van de klimaatopwarming. De gletsjer die je vanuit mijn huis kan zien, is aan het smelten. Soms zijn er wel 20 aardverschuivingen per dag. Om een goede oogst te hebben, moet ik mijn aardappelen dus steeds hoger verbouwen. Door de klimaatverandering is er ook meer ongedierte dat de planten aanvreet.”

Veldscholen en voedingsworkshops

Cornelio geeft les aan een van de boerenveldscholen, een initiatief dat het licht zag in 2011. Op deze veldscholen leren boeren hoe ze hun oogsten kunnen verbeteren, ook bij langdurige droogte of bij veel regen. Ze leren er nieuwe technieken, bijvoorbeeld om ongedierte te bestrijden zonder pesticiden. Daarnaast organiseren de scholen workshops. Deelnemers leren er planten, kruiden en paddenstoelen te vinden die in het wild groeien en er recepten mee bereiden voor een gevarieerd eetpatroon.

Petronilla (64 jaar, links) volgt al 4 jaar les en is laaiend enthousiast: "Mijn leven is veranderd. In de natuur vind je zoveel planten die ik allemaal vergeten was. Ik hou weer van gezond eten en bereid heerlijke maaltijden voor mijn kinderen en kleinkinderen. Nu is het aan mij om mijn kennis te delen met de jongere generatie."

"De aardappel is heilig voor ons"

Door klimaatverandering, ongedierte en ziektes staat de aardappelteelt onder druk. In het Parque de la Papa (Park van de Aardappel), niet ver van Cuzco, wonen zes inheemse Quecha-gemeenschappen met in totaal 6000 inwoners. Zij delen hun land en verspreiden hun traditionele kennis om de toekomst van de aardappel veilig te stellen. In de zadenbank van het park worden ieder jaar na de oogst duizenden zaden opgeslagen. Als rassen van aardappels verloren gaan, kunnen ze vanuit de zadenbank opnieuw worden uitgezet, in Peru en ver daarbuiten.

Brisayda Sicus Palomina (26 jaar) woont met haar gezin in het park. Samen met andere vrouwen vormt ze het ‘gastronomisch collectief’. Het collectief komt wekelijks samen om te koken en baat een eigen restaurant uit. Ze willen het eten van lokale producten met veel voedingswaarde stimuleren, waaronder de aardappel natuurlijk. “De aardappel is heilig voor ons. Het is belangrijk voor onze toekomst om de verschillende rassen te behouden."

© foto's: Ilvy Njiokiktjien/OXFAM