We kunnen niet zonder de Denis Mukweges van deze wereld
De Congolese regering zal de doodsbedreigingen aan dokter Denis Mukwege onderzoeken. Ook België moet actie ondernemen, schrijft 11.11.11-directeur Els Hertogen in De Standaard.
De Congolese Dr. Denis Mukwege krijgt sinds enkele weken opnieuw doodsbedreigingen. Het feit dat hij twee jaar geleden de Nobelprijs voor de Vrede kreeg, is blijkbaar geen garantie voor zijn veiligheid.
Mukwege zet zich al jaren in voor de slachtoffers van seksueel geweld in het oosten van Congo. Als arts behandelt hij duizenden zwaar gewonde en getraumatiseerde vrouwen, maar gelijktijdig bepleit hij ook hun zaak bij politieke leiders wereldwijd. Zijn stem smoren, zou een ramp voor hen zijn, maar de wereld zou ook één van haar meest inspirerende leiders verliezen.
De stilte was oorverdovend in de grote Troonzaal van het Koninklijk Paleis toen Denis Mukwege in 2010 zijn bedankingstoespraak gaf voor de Koning Boudewijnprijs die hij had ontvangen. Met retorisch talent riep hij op tot actie en verzet tegen het aanhoudend geweld op vrouwen in Oost-Congo. “Debout”, herhaalde hij meermaals, “sta op tegen de onderdrukking”. Zijn oproep was gericht naar de vrouwen zelf, de slachtoffers, om het niet op te geven. Maar zijn “Debout” was zeker ook gericht aan de politieke machthebbers.
We zijn ondertussen 10 jaar verder, maar veel is er niet veranderd op het terrein. Een recent rapport van de VN spreekt over meer dan 1.300 doden in Oost-Congo in de eerste helft van het jaar door het aanhoudend geweld. Dat cijfer ligt driemaal hoger dan in 2019. Honderdduizenden mensen zijn in de regio op de vlucht.
Een paar weken geleden werd het Oost-Congolese dorp Kipupu overvallen. Huizen werden in brand gestoken, vrouwen verkracht en zeker vijftien dorpelingen werden vermoord. Nog minstens tweehonderd mensen zijn spoorloos, werden ontvoerd, tot slaaf gemaakt of ook om het leven gebracht. Naar aanleiding hiervan stuurde Mukwege een tweet de wereld in, vól verontwaardiging. "Trop, c’est trop", liet de Nobelprijswinnaar weten. Hij riep ook op om werk te maken van de aanbevelingen uit het Mapping Rapport van de VN over de slachtpartijen en verkrachtingen in DRCongo. Dat dringt er op aan een einde te maken aan de straffeloosheid van de mensen die leiding hebben gegeven aan de misdaden in Congo en hen voor de rechter te brengen.
De reactie liet niet lang op zich wachten en kwam er in de vorm van doodsbedreigingen aan zijn adres. We moeten die bedreigingen ernstig nemen. Sinds 2012 werden er al twee moordpogingen ondernomen op Dr. Mukwege, waarbij zijn vertrouwensman en beveiligingsverantwoordelijke werd vermoord. Tot nog toe heeft geen enkele juridische actie geleid tot de identificatie en berechting van de schuldigen. Onrustwekkend is bovendien dat de militairen van de Monusco-vredesmacht het Panzi ziekenhuis van Dr. Mukwege niet langer beschermen omwille van corona en besparingsmaatregelen.
De Nobelprijswinnaar staat symbool voor de duizenden changemakers wereldwijd die op gevaar van eigen leven proberen een stukje van de wereld te verbeteren en daardoor vijanden maken. Wat Mukwege overkomt, overkomt ook minder bekende changemakers.
De Nobelprijswinnaar staat symbool voor de duizenden changemakers wereldwijd die op gevaar van eigen leven proberen een stukje van de wereld te verbeteren en daardoor vijanden maken. Wat Mukwege overkomt, overkomt ook minder bekende changemakers. Zij worden bedreigd, mishandeld en heel dikwijls wordt ook de daad bij het woord gevoerd en worden ze vermoord. Twee weken geleden nog werden twee mensenrechtenactivisten in de Filippijnen koelbloedig om het leven gebracht.
Daarom zet 11.11.11 met haar lidorganisaties en vrijwilligers deze changemakers, mensen die het verschil maken, in de kijker omdat aandacht aan hen geven hen ook gedeeltelijk kan beschermen. Dr. Mukwege steunde deze campagne vorig jaar expliciet.
Changemakers hebben recht op bescherming door de eigen regering en bij uitbreiding door de internationale gemeenschap
Maar hen in de kijker zetten is niet genoeg, er moet actie komen. Changemakers hebben recht op bescherming door de eigen regering en bij uitbreiding door de internationale gemeenschap. Het is positief dat de Congolese regering zaterdag aankondigde dat ze een onderzoek zal instellen naar de doodsbedreigingen en maatregelen zal nemen om de veiligheid van de arts te waarborgen. Maar we moeten met zijn allen alert blijven. Het is daarom ook belangrijk dat de Belgische regering binnen de internationale gemeenschap aandringt op een efficiënte bescherming van Dr. Mukwege. Op diplomatiek vlak kan België actie ondernemen in de VN-Veiligheidsraad waar het momenteel lid van is. In haar dialoog met de Congolese regering moet België ook aandringen op een actieve politiek om de aanvallen van milities te doen stoppen. Er moet een einde komen aan de spiraal van geweld in de regio. Dit is de hoogste prioriteit volgens onze partnerorganisaties ter plekke.
We kunnen niet wachten tot het te laat is. De stem van Mukwege smoren, zou een ramp zijn voor duizenden vrouwen in Bukavu én voor al die changemakers in DRCongo én wereldwijd, die verbonden zijn in hun strijd voor een meer rechtvaardige wereld. Het is geen optie om ons niet uit te spreken. Of zoals Mukwege zou zeggen: “Tout le monde debout!”.
Deze opinie verscheen in De standaard van dinsdag 25 augustus 2020.
