Rechtbank verbiedt verdere doorvoer van alle militair materieel naar Israël met baanbrekend vonnis

In een baanbrekend vonnis heeft de Brusselse rechtbank van eerste aanleg de Vlaamse overheid niet alleen bevolen om een specifieke container met militair materiaal tegen te houden, maar ook elke verdere doorvoer van militair materieel naar Israël te verbieden. De rechter oordeelde dat Vlaanderen structureel tekortschiet in haar verplichtingen onder de wapenwetgeving en internationale verdragen en legt zelfs een dwangsom op voor elke doorvoer die toch doorgaat. Vier Vlaamse ngo’s — Vredesactie, INTAL, 11.11.11 en de Liga voor Mensenrechten — die de zaak aanspanden, kregen op alle punten gelijk.

De container waarover de rechtszaak ging bevindt zich in de Antwerpse haven. Deze bevat zogenoemde tapered roller bearings (kegellagers), geproduceerd door Timken via een Franse vestiging, en bestemd voor Ashot Ashkelon Industries, een Israëlisch defensiebedrijf dat onderdelen levert voor Merkava-tanks en Namer-pantservoertuigen. Deze systemen worden volgens de organisaties dagelijks ingezet bij de genocide in Gaza. 

Wapenbeleid zo lek als een zeef

Uit de zitting bleek dat de Vlaamse overheid geen actief toezicht voert, en wapencontrole enkel uitvoert wanneer transporteurs zoals scheepsaartsbedrijven daar zelf om vragen. Het Vlaamse wapenembargo blijkt een lege doos. Dat is zoals aan een stroper vragen of hij zich zijn illegale activiteiten voorafgaand alsjeblieft even meldt bij het lokale politiekantoor.

De Vlaamse regering verzaakt ook aan haar internationale verplichtingen. De genocideconventie verplicht staten actief om genocide te voorkomen. Dat begint bij het stopzetten van elke betrokkenheid bij militaire operaties waarin oorlogsmisdaden plaatsvinden.

De klacht kwam er nadat de ngo’s een eerdere container lieten blokkeren in de haven van Antwerpen, maar ondertussen een tweede zending richting Israël probleemloos vertrok. Minister Matthias Diependaele beweerde publiek dat zolang het onderzoek liep, de betrokken container zou worden tegengehouden. Maar enkele dagen later vertrok volgens transportdocumenten mogelijks een gelijkaardige zending met identieke onderdelen, opnieuw richting Israël. Diependaele liet woensdag weten dat zijn diensten een container tegenhielden. Het is onduidelijk of het over dezelfde zending gaat.

Rechter spreekt klare taal

In haar uitspraak verbiedt de rechtbank de Vlaamse overheid per direct om nieuwe doorvoer naar Israël toe te staan. Reeds sinds 2009 is er de overeenkomst dat er geen wapens worden uitgevoerd naar Israël die de strijdkrachten kunnen versterken - een beleid dat in de praktijk sterk wordt uitgehold. Om nieuwe doorvoer van militair materieel tegen te gaan, legt de rechtbank de overheid zelfs een dwangsom op van 50.000 euro per lading die nog richting Israël vertrekt. De rechter verweet de Vlaamse overheid nauwelijks informatie te verschaffen en stelde dat Vlaanderen hiermee de indruk wekte “de zaak niet onder controle te hebben”. Die passieve houding is des te problematischer gezien de “verpletterende verantwoordelijkheid,” aldus de rechter.

Deze historische uitspraak erkent dat de Vlaamse overheid een verpletterende juridische verantwoordelijkheid draagt als zij militaire zendingen faciliteert richting een staat die oorlogsmisdaden en mogelijk genocide pleegt. De rechtbank stelt wat de politiek weigert te erkennen.

Geen vakantie voor genocide

De organisaties reageren tevreden en eisen nu onmiddellijke uitvoering van het vonnis én hervormingen om het Vlaamse exportbeleid sluitend te maken. Ze dringen aan op een effectief wapenembargo, actieve handhaving en volledige transparantie over alle lopende dossiers.
De Vlaamse overheid moet stoppen met wegkijken. Zolang militair materieel richting Israël stroomt, mag geen enkele regering of parlementslid berusten. Politici gaan nu op reces, maar genocide neemt geen vakantie. Dit vonnis moet het startpunt zijn van echte politieke verantwoordelijkheid.