Oost-Congo: Sake op rand van val, Goma bedreigd door M23-rebellen
Op slechts 20 kilometer van de miljoenenstad Goma, vinden momenteel hevige gevechten plaats tussen het Congolese leger en de M23-rebellen. Eerder deze maand vielen de strategisch gelegen steden Minova en Masisi in handen van de M23-rebellen. 11.11.11 trekt aan de alarmbel en waarschuwt voor humanitaire crisis en Europese medeplichtigheid
24 Jan 2025
3 minuten
Hoewel verschillende berichten de overwinning van de M23 in het cruciale knooppunt Sake claimen, is dit nog niet officieel bevestigd. Toch is het duidelijk dat de veiligheid en bevoorrading van de miljoenenstad en provinciehoofdstad Goma zwaar onder drukt staat. Eerder deze maand vielen immers al de strategisch gelegen steden Minova en Masisi in handen van M23-rebellen.
Duizenden mensen zijn sinds donderdagochtend op de vlucht richting Goma en de omliggende vluchtelingenkampen. Volgens het VN Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Aangelegenheden (OCHA) zijn sinds het begin van het nieuwe jaar meer dan 178.000 mensen op de vlucht geslagen.
Problematische houding EU
Nooit eerder nam M23 zoveel grondgebied in. De snelheid en het succes van het rebellenoffensief wordt mede toegeschreven aan recente versterkingen en modern oorlogsmaterieel uit Rwanda. Dat voert al lange tijd achter de schermen een schaduwoorlog met buurland Congo waarbij de controle over strategische grondstoffen een grote rol speelt. Zo stelt een recent VN-rapport vast dat het Rwandese leger en M23-rebellen elke maand voor 120 ton aan coltan en tin uit Oost-Congo naar Rwanda smokkelen. Die geroofde grondstoffen vinden ook hun weg naar het buitenland.
De houding die de EU opneemt is daarbij erg problematisch. Europa toont twee gezichten. Enerzijds veroordeelt de EU het geweld en gaf ze aan individuele sancties te overwegen tegen Rwandese kopstukken. Anderzijds sluiten EU-functionarissen akkoorden met Rwanda af voor militaire en handelsdoeleinden, zelfs over natuurlijke rijkdommen. Europa overweegt bovendien een tweede schijf van 20 miljoen euro te geven aan het Rwandese leger voor haar werk in Mozambique. De EU moet stoppen met olie op het vuur te gooien want ze dreigt medeplichtig te worden aan mensenrechtenschendingen.

Inwoners maken zich grote zorgen
Intussen klinkt de roep om de-escalatie en internationale actie steeds luider. Indien het offensief van M23 ongebreideld doorgaat, dreigt een humanitaire ramp voor talloze Congolezen. Lokale inwoners zoals Marceline Budza, die in Bukavu woont en oprichtster van de organisatie Rebuild Women's Hope, maken zich grote zorgen.
"Als de rebellen dichter bij mijn stad komen, zal ik gedwongen zijn een veilige plek te zoeken voor mijn familie en mijzelf. Zodra ze de stad binnenkomen, loopt iedereen gevaar, vooral mensen zoals ik die de waarheid kennen over wat hier gebeurt. Het is ondraaglijk te zien hoe ons leven steeds meer bedreigd wordt."
"Als de rebellen dichter bij mijn stad komen, zal ik gedwongen zijn een veilige plek te zoeken voor mijn familie en mijzelf. Zodra ze de stad binnenkomen, loopt iedereen gevaar, vooral mensen zoals ik die de waarheid kennen over wat hier gebeurt. Het is ondraaglijk te zien hoe ons leven steeds meer bedreigd wordt."