25% schrappen op ontwikkelingssamenwerking is een gevaarlijke keuze
06 Feb 2025
3 minuten
Terwijl de wereld kreunt onder conflicten, klimaatcrises en humanitaire rampen, plant de toekomstige regering een ongeziene besparing op ontwikkelingssamenwerking. Volgens de recentste begrotingsnota zou het budget met maar liefst 25% worden ingekort. Dit is een kortzichtige en gevaarlijke beslissing, met concrete gevolgen op het terrein én voor de internationale positie van België.
Eerst het goede nieuws. De nieuwe regering onderstreept het belang van internationale solidariteit en partnerschappen voor duurzame ontwikkeling. Ze wil zich inzetten voor democratie, goed bestuur en respect voor mensenrechten. Ook onderwerpen zoals reproductieve gezondheidszorg, gelijke rechten voor vrouwen en meisjes en de bescherming van minderheden krijgen aandacht. Het slechte nieuws: de middelen om dit alles waar te maken, blijven compleet achterwege.
In Congo woedt een verwoestende oorlog, in Gaza zoeken mensen hun familie en vrienden onder het puin en in Syrië en Libanon heerst diepe crisis. De noden waren zelden groter, en net op dit moment kiest de Belgische regering ervoor om internationale solidariteit een klap toe te dienen. Deze keuze zal slachtoffers maken en leidt tot meer instabiliteit, chaos en onveiligheid. Internationale solidariteit is namelijk geen liefdadigheid, maar een investering in stabiliteit en fundamentele mensenrechten. Deze kortzichtige besparingen zetten mensenlevens op het spel én brengen ook onze eigen geopolitieke en economische belangen in gevaar.
Nochtans beloofden hoge-inkomenslanden, waaronder België, om 0,7% van hun bruto nationaal inkomen te investeren in internationale solidariteit. Dat doel werd echter nooit gehaald. Nu, in plaats van stappen vooruit te zetten, dreigt ons land nog verder af te glijden van deze internationale afspraak. Dit ondermijnt niet alleen onze geloofwaardigheid, maar ook de impact die België kan hebben in mondiale inspanningen voor vrede, stabiliteit en ontwikkeling.
België ondergraaft haar eigen positie op het internationale toneel
Het regeerakkoord stelt besparingen voor die op korte termijn budgettaire ruimte lijken te creëren, maar op lange termijn vernietigend werken. Conflictpreventie, voedselzekerheid en humanitaire hulp zijn geen luxe. Elke euro die geïnvesteerd wordt in conflictpreventie, levert later zestien euro op, zo berekende de OESO. Een enorme winst, met andere woorden. Het schrappen van deze middelen betekent op termijn dan ook meer gedwongen migratie, meer conflicten en meer instabiliteit, met alle gevolgen van dien voor België en Europa.
Ontwikkelingssamenwerking, defensie en diplomatie zijn drie poten van dezelfde kruk. Zaag er één af, en je ondermijnt de sterke positie van België in het buitenland. Nochtans erkent de Arizona-coalitie deze driepoot expliciet in haar regeerakkoord. Maar door ontwikkelingssamenwerking het mes op de keel te zetten, ondergraaft ze haar eigen strategie van meet af aan.
Net nu zijn investeringen nodig!
Deze besparing volgt op de drastische bezuinigingen van Trump, die op dag één van zijn presidentschap miljarden aan levensreddende steun schrapte. Deze week nog werd USAID – ’s werelds grootste agentschap voor voedselhulp – door zijn regering financieel en logistiek quasi drooggelegd. De gevolgen zijn desastreus: medicijnentekorten, stopzetting van voedselbedeling en een vermijdbare stijging van HIV-patiënten. België dreigt nu in dezelfde val te trappen. Net op het moment dat internationale solidariteit cruciaal is, kiest deze regering voor een neerwaartse spiraal.
Eerder riepen 120 prominente stemmen – rectoren, CEO’s, defensiespecialisten, academici en uiteenlopende middenveldorganisaties – de regering op om te blijven investeren in internationale samenwerking en solidariteit. Nu besparen is hetzelfde als de brandweer naar huis sturen terwijl het vuur oplaait.
Een gevaarlijke verschuiving: ontwikkelingssamenwerking in functie van eigen belangen
De regering benadrukt een zogenaamde ‘3D-benadering’, waarbij diplomatie, defensie en ontwikkelingssamenwerking nauwer op elkaar worden afgestemd. In theorie kan dit efficiëntie bevorderen, maar in de praktijk dreigt ontwikkelingshulp gebruikt te worden als instrument voor Belgische economische en geopolitieke belangen. Voor het regeerakkoord moet ontwikkelingssamenwerking bijdragen aan het Belgische handelsbeleid en veiligheidsbeleid.
Een voorbeeld hiervan is de koppeling tussen ontwikkelingssamenwerking en het terugkeerbeleid voor migranten. Dit is niet alleen ineffectief, maar kan ook de lokale bevolking treffen als budgetten worden geschrapt. Ontwikkelingssamenwerking moet gericht blijven op de bestrijding van armoede en ongelijkheid, niet op korte termijn politiek gewin.
