Ecuador - Acción Ecológica

Acción Ecológica is de meest gekende milieuorganisatie in Ecuador, die steeds de bescherming van het milieu koppelt aan de bescherming van de mensenrechten. Het is een heel dynamische organisatie met een activistische spirit, en een gedreven ploeg met vooral sterke vrouwen. Acción Ecológica is vooral bekend voor haar vernieuwende voorstellen, en voor de moed waarmee ze deze verdedigen. De organisatie steekt haar nek uit rond centrale problemen voor de natuur en de mens. Van bij de oprichting steunt de organisatie de gemeenschappen die zich verzetten tegen de projecten van petroleumontginning in het Amazonegebied, en nu ook degene die de grootschalige mijnbouw in vraag stellen. 

Bij de ondersteuning worden steeds verschillende strategieën gecombineerd: vorming, informatieverzameling, juridische acties, campagnes, organisatie-versterking etc. Samen met de getroffen gemeenschappen voert Acción Ecológica acties ter sensibilisatie en doet het aan beleidsbeïnvloeding, zowel in de gebieden waar extractieve projecten plaatsvinden als in de steden. Verder wordt geïnvesteerd in de bescherming van de biodiversiteit, o.m. de bescherming van de traditionele zaden, en de strijd tegen de introductie van genetisch gemanipuleerde gewassen (GGO's). 

Door de consequente en moedige houding van de organisatie, speelt ze een belangrijke rol in het maatschappelijk debat in Ecuador, en zelfs wereldwijd. Het is een zeer creatieve en inspirerende organisatie, die er altijd in slaagt om sterke allianties uit te bouwen met de getroffen bevolking, jongeren en andere activisten.  

Strijd tegen petroleumontginning 

Acción Ecológica is de eerste organisatie die de petroleumexploitatie in het Ecuadoriaanse Amazonewoud in vraag durfde stellen, omwille van de impact op de inheemse gemeenschappen en hun leefomgeving. Samen met andere organisaties richtte ze het netwerk Oilwatch op, dat wereldwijd mobiliseert tegen petroleumontginning. Verder ligt de organisatie ook mee aan de basis van 'Keep the Oil in the Ground', een beweging die wereldwijd oproept om fossiele brandstoffen in de grond te laten zitten als bijdrage in de strijd tegen de klimaatsverandering. Acción Ecológica heeft mee vorm gegeven aan de start  van de  internationale  campagne die voorstelde om Ecuador financieel te steunen in ruil voor de instandhouding van het natuurgebied Yasuní, en voor het in de grond laten van de petroleum. Ook toen de overheid dit innoverende initiatief eerst overnam en later opgaf, bleef Acción Ecológica hardnekkig inzetten op de bescherming van de Yasuní, samen met het collectief YASunidos. Voor de sensibilisatie van jongeren en anderen organiseren ze 'toxic-tours' naar Amazonegebieden waar olieontginning plaatsvindt, waarbij de ecologische impact erg zichtbaar is en de uitwisseling met de lokale gemeenschappen een grote indruk maakt. 

YASunidos 

De 'YASunidos' is een beweging van jonge activisten die opgericht werd voor de bescherming van het Yasuni natuurgebied. Ze ijveren voor een verbod op petroleumontginning in Yasuni en in de rest van het Amazonegebied. In 2014 slaagden de  YASunidos erin om meer dan 700.000 handtekeningen te verzamelen, voor de organisatie van een referendum over de ontginning in het Yasuni-gebied. De overheid werkte van bij het begin tegen,  en verklaarde een groot deel van de formulieren en handtekeningen ongeldig, om  op die manier de verplichting om het referendum te organiseren te ontwijken.  Bij een latere hertelling bleek dat de bevoegde staatsinstelling frauduleus had opgetreden, en een rechtbank oordeelde dat deze schending van mensenrechten moet gecompenseerd worden. Ondanks deze erkenning gaan de plannen voor exploitatie in het Yasuni-gebied verder.  De Yasunidos blijven echter strijden en geven niet op.  

"Si a la vida, no a la minería!" 

Sinds Ecuador de deuren heeft opengezet voor grootschalige mijnbouw, hebben de lokale gemeenschappen die hiermee niet akkoord gaan ook Acción Ecológica opgezocht om hen te ondersteunen in hun acties. Nu speelt de organisatie dan ook een cruciale rol in de weerstand tegen de mijnbouw, zoals bijvoorbeeld bij de ondersteuning van de koffieboeren in Intag, of bij de organisatie van de volksraadpleging in het kanton Girón in maart 2019, waar de inwoners zich massaal uitspraken tegen het mijnbouwproject in Kimsacocha.  

Rechten van de natuur 

De erkenning en promotie van de rechten van de natuur is nog zo'n thema waarbij Acción Ecológica ook een pioniersrol heeft opgenomen. Ondanks de sceptische reacties, en weerstand zijn de rechten van de natuur een concept dat veel mogelijkheden biedt om ecosystemen te beschermen en de planetaire grenzen te respecteren, en dat in nauw verband staat met de rechten van de mensen die afhankelijk zijn van deze ecosystemen. Zo hebben de integranten van Acción Ecológica er sterk toe bijgedragen dat de rechten van de natuur opgenomen werden in de grondwet van Ecuador, een precedent op wereldvlak. . Acción Ecológica geeft als een van de belangrijkste referenties mbt de rechten van de natuur, verder mee vorm aan deze rechten, door sensibilisatie, uitbouw van het concept, juridische acties, waarheidscommissie over de rechten van de natuur tussen 2008 en 2017, een ethisch tribunaal over de rechten van de natuur, etc. 

Poging tot sluiten 

Zoals wel meer het geval is met echte 'change-makers', is Acción Ecológica niet echt geliefd bij de beleidsinstanties en –nemers. De organisatie is zelf het slachtoffer geweest van  verschillende  pogingen van de overheid om de organisatie te sluiten. Elke keer slaagde Acción Ecológica erin om de poging tot sluiting te dwarsbomen. Het ondernam daarvoor juridische acties, maar kon ook rekenen op de internationale solidariteit van personen en organisaties uit de hele wereld. Haar internationale connecties, haar veerkracht en doorzettingsvermogen maakten dat de regeringen uiteindelijk hun pogingen moesten staken.