3 vragen en antwoorden: Wat besliste de Belgische regering over Palestina?

Na maandenlange stilte en inactie bereikte de federale regering eindelijk een akkoord over een pakket aan Palestinamaatregelen. Een stap vooruit, vindt 11.11.11, al zijn er ook heel wat problematische elementen. Op een moment dat Gaza voor onze ogen vernietigd wordt, moet Arizona nu vaart maken met concrete sancties tegen Israël.  

In drie vragen en antwoorden legt onze Midden-Oosten-expert Willem Staes uit waarmee parlement en regering over de brug kwamen.

1. WAT BESLISTE DE FEDERALE REGERING?

Op maandag 19 mei bereikten premier De Wever en zijn vicepremiers een akkoord over een reeks maatregelen rond Israël en Palestina. Het gaat om de volgende zaken:

• Volledige uitvoering van de parlementaire resolutie waarover de meerderheidspartijen een akkoord bereikten op 13 mei. Wat staat er in de resolutie? Dat lees je in vraag 2!
• België steunt een Europees onderzoek naar het samenwerkingsverband met Israël. Concreet wil ons land – samen met andere EU-lidstaten – laten nagaan of Israël de mensenrechtenvoorwaarden uit het EU-Israël-Associatieakkoord schendt. Dit is een overeenkomst uit 2000 die politieke samenwerking en handel tussen de EU en Israël regelt, gebaseerd op gedeelde waarden zoals mensenrechten en democratie. Als de Europese Commissie formeel vaststelt dat Israël het internationaal recht schendt, kunnen de handelsvoordelen voor Israël worden opgeschort.
• België zet druk voor nieuwe Europese sancties tegen álle verantwoordelijken voor ernstige schendingen van het internationaal recht — dus niet alleen gewelddadige kolonisten, maar ook politieke en militaire leiders.
• Verder overleg over de Belgische wapenexport en -doorvoer naar Israël, om bestaande achterpoortjes te sluiten.
• België vraagt de Europese Commissie om duidelijkheid over de handel en investeringen in bezet Palestijns gebied. Na een uitspraak van het Internationaal Gerechtshof in juli 2024 moeten die handel en investeringen  immers stoppen.
• Veroordeling van de gedwongen verplaatsing van de Palestijnse bevolking. 

• Verbod op alle handel en investeringen die de bezetting in stand houden, zowel Belgisch als Europees.
• Europese sancties tegen alle verantwoordelijken voor mensenrechtenschendingen, niet enkel tegen gewelddadige kolonisten in de Westelijke Jordaanoever
• Steun aan het Internationaal Strafhof, verzet tegen (Amerikaanse) pogingen om de werking van het Hof te saboteren én de uitvoering van alle arrestatiebevelen.
• Tussenkomst in de genocidezaak tegen Israël, met pleidooi voor een ruime interpretatie van het begrip genocide.
• Steun aan het Europese onderzoek dat bekijkt of Israël de mensenrechtenvoorwaarden uit het EU-Israël-samenwerkingsakkoord schendt.
• Blijvende steun aan UNRWA, de VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen.
• Druk op financiële instellingen die (in)direct investeren in de illegale Israëlische bezetting van de Palestijnse gebieden. Deze maatregel vloeit rechtstreeks voort uit de druk die 11.11.11, FairFin en Palestijnse en Europese partners hiervoor zetten.  
• Herbevestiging van steun voor het Arabisch Vredesplan uit 2002. Dat plan zegt: pas als Israël een einde maakt aan de bezetting en er een rechtvaardige oplossing komt voor Palestijnse vluchtelingen, kunnen Arabische landen hun relaties met Israël normaliseren.
• België steunt ook het Franse voorstel om Palestina te erkennen, samen met andere gelijkgezinde landen maar benadrukt daarbij ook het belang van een aantal randvoorwaarden.  

3. WAT VINDT 11.11.11?

11.11.11 werkte de afgelopen weken actief mee aan deze doorbraak, door druk te zetten op de onderhandelingen en nauw contact met verschillende parlementsleden en kabinetten. We zorgden er zo mee voor dat de tekst heel wat nieuwe en concrete maatregelen bevat die een belangrijke stap in de juiste richting betekenen. Veel van de maatregelen komen ook terug in de eisen van de nationale Palestinademonstraties.

Toch zijn er ook terechte kritieken. De resolutie noemt bijvoorbeeld Israëlische oorlogsmisdaden, misdaden tegen de menselijkheid of genocide niet bij naam. En ook de historische context blijft onderbelicht. Ook Palestijnse organisaties, zoals 11.11.11-partner Al Haq, wijzen daar terecht op. 

Maar: ondanks die tekortkomingen bevat dit akkoord voor het eerst in maanden een pakket concrete maatregelen dat effectief het verschil kan maken. Tot vorige week stonden sancties, steun aan internationale onderzoeken of een herziening van het EU-Israël-handelsakkoord niet op de Belgische politieke agenda — zelfs niet onder de vorige regering. 

Sommige dingen die je misschien hoort of leest, kloppen ook niet:

• De nieuwe maatregelen zijn wél een breuk met het verleden. Ze bestonden nog niet allemaal onder deze of vorige regeringen.
• België blijft UNRWA steunen, zonder extra voorwaarden.
• Ons land blijft ook politieke of kritische ngo’s steunen, niet alleen ‘neutrale’ organisaties.

Bovendien is er géén enkel ander EU-land dat tegelijk pleit voor een verbod op handel en investeringen, uitgebreidere individuele sancties, een herziening van het Associatieakkoord met Israël, steun aan het Internationaal Strafhof en Internationaal Gerechtshof, én extra druk op banken en investeringsfondsen. België zet hiermee dus echt een stap vooruit. 

Maar ons werk stopt hier niet. 11.11.11 blijft druk zetten om die woorden ook om te zetten in concrete daden. Dat doen we samen met duizenden burgers, via publieke mobilisatie, juridische stappen, druk op Europese banken en internationale samenwerking. Samen trekken we de rode lijn tegen de genocide en de straffeloosheid in Palestina!