Open brief aan de federale regering: kies op 15 juli ondubbelzinnig voor de opschorting van het EU-Israël Associatieakkoord
07 Jul 2025
5 minuten
Deze open brief verscheen op 8 juli in De Morgen en in Le Soir
Geachte Premier,
Geachte heer minister van Buitenlandse Zaken,
Geachte heren vicepremiers,
In Palestina zijn alle rode lijnen al lang overschreden. België en de Europese Unie moeten concrete maatregelen nemen om een duidelijke rode lijn te trekken tegenover de massale schendingen van het internationaal recht door Israël.
Tijdens de Raad Buitenlandse Zaken van 20 mei heeft België zich uitgesproken voor een onderzoek naar de naleving door Israël van artikel 2 van de associatieovereenkomst. De resultaten van dit onderzoek zijn uitgelekt in de pers en zijn duidelijk: Israël schendt op massale schaal het internationaal recht door een illegale blokkade op te leggen aan de Gazastrook, door er zonder onderscheid burgers te doden, door ziekenhuizen en gezondheidsinfrastructuur aan te vallen, door de bevolking met geweld te verplaatsen en door journalisten aan te vallen. In de Westelijke Jordaanoever zijn de uitbreiding van de Israëlische nederzettingen en het daarmee gepaard gaande geweld van de kolonisten, alsmede het beleid van massale detentie, dat gepaard gaat met onmenselijke en vernederende behandelingen en folteringen, andere grove schendingen van het internationaal humanitair recht en de mensenrechten door Israël.
Gezien deze duidelijke conclusies is er maar één mogelijke reactie: de EU moet haar associatieovereenkomst met Israël opschorten.
De resultaten van de Raad Buitenlandse Zaken van 23 juni zijn onaanvaardbaar. De hoge vertegenwoordiger kondigde aan dat zij de resultaten van de evaluatie aan Israël zal voorleggen. Zij stelde daarbij dat dat het debat over dit onderwerp nog maar net is begonnen.
Gezien de urgentie van de situatie is het niet langer aanvaardbaar om zich te beperken tot een dialoog met Israël. De EU-Israël Associatieraad, die op 24 februari 2025 plaatsvond, heeft de grenzen van deze dialoog aangetoond. Israël gaf geen antwoord op de punten die de EU tijdens die bijeenkomst aankaartte (staakt-het-vuren, eerbiediging van het internationaal recht, bescherming van de burgerbevolking, humanitaire toegang, stopzetting van de uitbreiding van de nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem, enz.) Integendeel, Israël heeft sindsdien precies het tegenovergestelde gedaan van wat de Europese Unie vroeg, onder meer door de instelling van een totale blokkade op 2 maart 2025 en het eenzijdig verbreken van het staakt-het-vuren op 18 maart 2025. De belangrijkste les van de EU-Israël Associatieraad is dan ook duidelijk: alleen concrete maatregelen, zoals de opschorting van de associatieovereenkomst, kunnen Israël ertoe dwingen het internationaal recht te eerbiedigen.
De volgende Raad Buitenlandse Zaken van de EU vindt plaats op 15 juli 2025. Wij roepen de federale regering op om daar de opschorting van de associatieovereenkomst te verdedigen en de andere lidstaten hiervan te overtuigen.
Zelfs als de gekwalificeerde meerderheid die nodig is voor de opschorting van het handelsgedeelte van de associatieovereenkomst niet zou kunnen worden bereikt, kan België niet werkeloos toekijken.
België is zelf verantwoordelijk voor de naleving van haar verplichtingen onder internationaal recht, die niet worden verminderd door het lidmaatschap van de Europese Unie of door de interne stemprocedures van de EU-instellingen. Deze verplichtingen bepalen dat België alles in het werk moet stellen om niet bij te dragen aan ernstige schendingen van het internationaal recht door Israël, met inbegrip van de illegale bezetting en kolonisatie van Palestijns grondgebied. Zoals talrijke internationale juristen, waaronder het Belgisch Genootschap voor Internationaal Recht, hebben benadrukt, zou blijvende passiviteit de Belgische staat ook blootstellen aan juridische aansprakelijkheid.
Als België zou besluiten om, ondanks de verlamming van de EU, te handelen naar haar verplichtingen onder internationaal recht zou het niet alleen staan. Verschillende EU-lidstaten hebben al aangegeven dat zij bereid zijn om onafhankelijk van Europese consensus op te treden. Zo kondigde de Ierse minister van Buitenlandse Zaken, Simon Harris, aan dat Ierland een nationaal verbod op producten uit Israëlische nederzettingen wil invoeren, in de hoop dat andere landen dit voorbeeld zullen volgen.
De onderstaande organisaties verwelkomen het Belgische initiatief om Hoge Vertegenwoordiger Kallas in een brief te vragen om het handelsbeleid van de EU af te stemmen op haar internationaalrechtelijke verplichtingen, zoals uiteengezet in de Adviserende Opinie van het Internationaal Gerechtshof (19 juli 2024). Maar dit initiatief moet op korte termijn tot concrete resultaten leiden. En naast deze actie op Europees niveau, moet België zelf het advies van het Internationaal Gerechtshof naleven door een nationaal verbod op handel met de Israëlische nederzettingen in te voeren, wat een minimale verplichting is die daaruit voortvloeit.
110.000 Belgen trokken op 15 juni 2025 in Brussel de straat op om de genocide in Gaza, de grootschalige etnische zuivering in de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem aan de kaak te stellen, evenals het uitblijven van doortastende internationale actie.
Naast het Palestijnse volk is vandaag ook het internationaal recht in gevaar. België heeft vandaag de plicht om dit kader duidelijk te bevestigen, niet alleen om de Palestijnen te beschermen, maar ook om ons, Belgische burgers, te beschermen. Een wereld zonder rode lijnen is een gevaarlijke wereld voor iedereen.
Ondertekenaars
- Arnaud Zacharie, algemeen secretaris CNCD-11.11.11
- Els Hertogen, algemeen directeur 11.11.11
- Axelle Fisher, algemeen secretaris Entraide & Fraternité
- Pierre Galand, voorzitter Association Belgo-Palestinienne
- Lieve Herijgers, directeur Broederlijk Delen
- Veronique Wemaere, directeur ONG Solsoc
- Thierry Bodson, voorzitter ABVV
- Bert Engelaar, algemeen Secretaris ABVV
- Eitan Bronstein, directeur De-Colonizer
- Monia Gandibleux, algemeen coördinator Ambassadeurs
- Sarah de Liamchine, co-directeur Mouvement Présence et Action Culturelles
- Fanny Polet, directeur Viva Salud
- Carmen Claessen, woordvoerder Antwerpen voor Palestina
- Annuschka Vandewalle, secretaris-generaal FOS
- Louay Odeh, bestuurslid Beitna
- Orry Van de Wauwer, directeur Pax Christi Vlaanderen,
- Marie-Helène Ska, secretaris-generaal ACV
- Ann Vermorgen, voorzitter ACV
- Mohamed Iqtifan, secretaris Gaza Group - GCDG
- Werner Van Heetvelde, voorzitter De Algemene Centrale-ABVV
- Henri Goldman, bestuurslid Union des Progressistes Juifs de Belgique
- Ludo De Brabander, woordvoerder Vrede vzw
- Ansje Vanbeselaere, voorzitter Intal
- Myriam Vandecan, voorzitter Palestina Solidariteit
- Claire Delstanche, medecoördinator van DiEM25 België
- Louma Albik, directeur SB Overseas
- Nozomi Takahashi, voorzitter BA4P/BACBI
- Julie Hendrickx Devos, algemeen voorzitter Beweging.net
- Ariane Estenne, voorzitter MOC
- Lichen Ullmann, coördinator Vredesactie
- Eva Smets, directeur Oxfam Belgium
- Luc Van Haute, algemeen directeur Caritas International
- Carine Thibaut, directeur Amnesty Belgique francophone
- Wies De Graeve, directeur Amnesty International Vlaanderen
