11.11.11 presenteert: de Lopende Rekening
De verborgen kosten van onze energie
24 Sep 2025
4 minuten
Samen met duizenden mensen maakten we op 5 oktober in Brussel een duidelijk statement voor ons klimaat. We droegen een 50 meter lange ‘lopende rekening’ door de stad. Op die rekening: de échte, verborgen kosten van onze energie. Een rekening die vandaag betaald wordt door kwetsbare gemeenschappen wereldwijd. Terwijl fossiele multinationals en mijnbouwreuzen miljardenwinsten opstrijken.
De olie- en mijnbouwsector draait op een harde realiteit: achter elke liter olie en elk grammetje kobalt schuilen uitbuiting, vervuiling, mensenrechtenschendingen en een klimaatcrisis die steeds erger wordt.
Plus: de sector is ook nog eens énorm machtig. Ze schrijven wetten mee, hebben directe toegang tot beleidsmakers en intimideren wie hen dwarszit. Om een voorbeeld te geven: Meer dan2.253 milieu- en landverdedigers werden tussen 2012 en 2024 wereldwijd vermoord, vaak in de context van mijnbouw en energieontginning. Maar achter elk cijfer schuilt een mens.
Zoals Gerthie Mayo-Anda van onze partner ATM in de Filipijnen, die dagelijks strijdt tegen de uitbuiting van mens en natuur in Palawan:
De mijnbedrijven schenden schaamteloos de milieuvoorschriften van Palawan. Ze moedigen corruptie en intimidatie aan. Dat is onrecht waar ik me niet bij neerleg.
Wij willen deze rekening niet betalen
België heeft dan geen eigen mijnen meer, onze economie is nog altijd verslaafd aan fossiel. Meer dan twee derde van onze energie komt uit ingevoerde olie en aardgas. Die verslaving verwoest massaal levens en ecosystemen. En ultiem onze ganse wereld.
Dus een groene transitie: uiteraard, en graag dringend. Maar ook daar wringt een schoentje: een elektrische wagen bijvoorbeeld slurpt gemiddeld zes keer meer mineralen dan een klassieke auto – denk aan kobalt uit Congo of lithium uit Bolivia. In deze landen gaat mijnbouw vaak gepaard met ernstige vervuiling, landroof en erbarmelijke werkomstandigheden.
De échte kost van energie gaat dus veel verder dan de prijs aan de pomp of op onze factuur. Een rekening, die wij als burgers, niet willen betalen.
- Uitbuiting: mijnbouwbedrijven verdienen miljarden, terwijl gemeenschappen hun land, water en gezondheid verliezen
- Vervuiling: minstens 23 miljoen mensen wereldwijd leven in gebieden die vergiftigd zijn door mijnbouwafval
- Dodelijke arbeid: mijnbouw stelt amper 1% van de arbeidsbevolking te werk, maar veroorzaakt 8% van alle dodelijke arbeidsongevallen
- Natuurvernietiging: fossiel en mijnbouw bedreigen bossen wereldwijd, waaronder het Amazonewoud
De energietransitie biedt een kans om deze ongelijkheid door te breken. Maar zonder ingrijpen dreigt ze de oude patronen van uitbuiting te herhalen, gewoon in een nieuw jasje.
Onze partners in verzet
Strijden voor een fossielvrije wereld doen we niet alleen. Van Congo tot Latijns-Amerika en Azië: overal ter wereld staan gemeenschappen op voor rechtvaardige energie.
11.11.11 strijdt voor een eerlijke energietransitie
11.11.11 strijdt voor een fossielvrije wereld op hernieuwbare energie, maar dan wel zonder uitbuiting graag. Het is hoog tijd dat België en de EU kiezen voor een energie- en grondstoffenbeleid dat mens en planeet beschermt, niet de winstmarges van een paar multinationals.
Kortom: het roer moet om. Geen groene façade op een vuil systeem, maar een koers die écht eerlijk is voor iedereen:
Fossiele en mijnbouwbedrijven zetten winst boven mensen en natuur. Te vaak veroorzaken ze vervuiling, landroof en intimidatie van gemeenschappen, terwijl de gevolgen door anderen worden gedragen.
Europese wetgeving zoals de CSDDD (Corporate Sustainability Due Diligence Directive) moest eindelijk paal en perk stellen aan wanpraktijken: bedrijven verplichten om hun volledige waardeketen schoon te houden, mensenrechten te respecteren en milieuvervuiling te voorkomen. Maar wat zien we? De richtlijn wordt nu afgebouwd en afgezwakt, waardoor vervuilende bedrijven dreigen te ontsnappen aan hun verantwoordelijkheid. België en de EU moeten zich keihard inzetten voor een strikte, afdwingbare toepassing van de wet met échte sancties.
Een rechtvaardige transitie kan alleen als de rechten van werknemers en gemeenschappen wereldwijd voorop staan. Dat betekent:
- Veilige en gezonde werkomstandigheden
- Vrijheid van vereniging en collectieve onderhandeling
- Geen kinderarbeid, dwangarbeid of moderne slavernij
- Échte inspraak van inheemse gemeenschappen en lokale gemeenschappen
De EU verbruikt energie en grondstoffen alsof de planeet oneindig is. De energietransitie mag geen alibi zijn voor onbeperkte grondstoffenontginning. Vooral rijke landen moeten het voortouw nemen in energiebesparing, efficiënter gebruik en minder grondstoffengebruik.
Concreet: kleinere elektrische wagens, beter openbaar vervoer, slimme ruimtelijke planning en circulaire producten die ontworpen zijn voor reparatie en hergebruik. Zo verminderen we de afhankelijkheid van nieuwe mijnbouw, beperken we de ecologische impact en doorbreken we het patroon van uitbuiting.
Grondstofrijke landen beschikken over enorme rijkdommen, maar de opbrengsten uit mijnbouw vloeien vaak naar buitenlandse bedrijven. Lokale gemeenschappen blijven achter met vervuiling en landverlies.
België en de EU moeten mee zorgen voor internationale regels die landen meer zeggenschap geven over hun eigen grondstoffen. Concreet betekent dit: eerlijke belastingregels en handelsregels die ervoor zorgen dat winsten in het land blijven en niet worden weggesluisd.
De macht van fossiele en mijnbouwbedrijven is buiten proportie. Beslissingen over mijnbouw en energie moeten inclusief en transparant zijn, met echte inspraak voor inheemse gemeenschappen, vrouwen, arbeiders en lokale bewoners.
Gemeenschappen moeten het recht hebben om “nee” te zeggen. Ze moeten beschermd worden tegen intimidatie en onderdrukking, zodat zij bedrijven kunnen aanspreken op hun impact op mens en planeet. België moet dat recht internationaal verdedigen.
Wat wij eisen op de weg naar de klimaattop
In november moeten wereldleiders op de VN-klimaattop in Belém laten zien: is het nog business as usual, of kiezen we voor een transitie die écht rechtvaardig is?
The proof of the pudding is in the eating. Dus België, neem zélf het voortouw: versnel de afbouw van fossiele brandstoffen én veranker mensenrechten en natuur in het internationale klimaatbeleid.
Sluit je aan
Strijd mee voor rechtvaardige energie voor ieder1. Samen dwingen we politici en bedrijven om verantwoordelijkheid te nemen.
