VN over Libië: 'Misdaden tegen de menselijkheid’
Afgelopen weekend loste de Libische kustwacht schoten op mensen in nood en reddingswerkers op de zee tussen Libië en Italië. Alle betrokken bootvluchtelingen werden opgepakt en naar het levensgevaarlijke Libië teruggeduwd. Een nieuw VN-rapport op basis van een uitgebreide missie in Libië spreekt over ‘misdaden tegen de menselijkheid’. De EU moet elke operationele samenwerking met Libië stopzet tot er garanties zijn over respect voor de mensenrechten.
28 Mar 2023
3 minuten
Na een dringende noodoproep rukte het ngo-schip Ocean Viking afgelopen weekend uit om mensen in een gammele sloep van de verdrinkingsdood te redden op de zee tussen Libië en Italië. Ook ter plekke: een schip van de Libische kustwacht. Dat aarzelde geen moment om schoten te lossen richting beide boten om te beletten dat reddingswerkers de mensen in nood zouden kunnen bereiken. Alle opvarende migranten werden opgepakt en naar Libië teruggevoerd.
Vorige week toonde onderzoek van 11.11.11 nog aan dat geweld en uitbuiting het nieuwe normaal zijn aan de Europese buitengrenzen. In 2022 telden we minstens 225.533 illegale pushbacks, waarvan maar liefst 24.684 op de zee tussen Libië en Italië. Dit jaar werden al 3.499 mensen teruggestuurd, waaronder 74 kinderen. Al 410 mensen kwamen op deze zeeroute om het leven. Een stijging met 20% in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar.
“Mensen terugsturen naar Libië, gaat niet alleen in tegen het internationaal recht, het is levensgevaarlijk,” benadrukt 11.11.11-expert Flor Didden. “Duizenden getuigenissen van marteling, slavernij, verkrachtingen en moord in de Libische detentiecentra wijzen op een duidelijke systematiek van geweld waaraan mensen worden blootgesteld bij terugkeer naar Libië. Vorig jaar in maart legden onderzoekers er een massagraf van migranten bloot.”
Ook de Verenigde Naties trekken aan de alarmbel. De conclusie van een recent VN-rapport (27 maart 2023) op basis van een uitgebreide, onafhankelijke fact-finding missie is duidelijk: de feiten zijn dermate ernstig dat ze neerkomen op ‘misdaden tegen de menselijkheid’.
Ondanks doden, Europese steun
Opmerkelijk is dat de EU, ondanks die vele doden en mensenrechtenschendingen, de Libische kustwacht blijft steunen. In februari kondigde de Europese Commissie nog trots de levering van de eerste in een reeks van vijf patrouilleboten voor de Libische kustwacht aan. Daarnaast liet Brussel ook verstaan dat het klaarstond om opnieuw te starten met de opleiding van Libische kustwachters. De EU moet elke operationele samenwerking met Libië stopzetten tot er garanties zijn op vlak van mensenrechten.
Lidstaten gaan volgens 11.11.11 veel te naïef om met de situatie in Libië. Zo kondigde in 2018 toenmalig minister van Ontwikkelingssamenwerking De Croo aan dat er gewerkt werd aan monitoringmechanismen en de regering zou pleiten voor de sluiting van detentiecentra in Libië. “Vijf jaar later zien we dat deze aanpak totaal gefaald heeft. Met vele doden en uitbuiting tot gevolg,” aldus 11.11.11-expert Flor Didden.