Ngo's vragen stevige aanpassing EU migratiepact
Vandaag, 23 september, stelde de Europese Commissie het ‘Nieuwe Pact voor Asiel en Migratie’ voor. Daarmee zet de Commissie de lijnen uit voor het Europese migratiebeleid van de volgende jaren. Volgens 11.11.11, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, JRS Belgium, Orbit vzw, Fairwork Belgium, Caritas International en ACV trekt ze daarbij onvoldoende lessen uit de Europese ‘migratiecrisis’ die vijf jaar geleden voor grote verdeeldheid zorgde in de EU.
Het nieuwe Pact zet verder in op de recepten die bewezen hebben dat ze kostelijk en inefficiënt zijn en dat ze onoverzienbaar menselijk lijden veroorzaken. De ngo’s roepen het Europese Parlement en de Belgische regering op om aan te dringen op stevige aanpassingen.
Het nieuwe pact stelt vijf wetgevende initiatieven en vier niet-verplichtende aanbevelingen voor.
De prioriteiten zijn duidelijk: het verminderen van de aankomsten in Europa, het verminderen van de opvangnoden door ‘triage’ aan de buitengrenzen en een verhoging van de terugkeercijfers. Deze prioriteiten zijn niet nieuw. Al vele jaren staan ze samen met een externalisering van de grensbewaking naar landen buiten de Europese Unie (onder meer via budgetten voor ontwikkelingssamenwerking) centraal in het Europese migratiebeleid.
De gevolgen zijn gekend. Sinds 2014 stierven meer dan 20.000 mensen op de Middellandse Zee, duizenden mensen zitten, soms jarenlang, vast in kampen aan de buitengrenzen of ondergaan schendingen van de mensenrechten in landen als Libië. Hoewel deze instrumenten op korte termijn de aankomsten kunnen drukken bieden ze geen duurzame oplossingen voor de betrokken personen en is de kost op vlak van mensenrechten torenhoog.
Voorrang aan kwaliteitsvolle opvang
Het voorstel van de Commissie voor een verplicht Europees solidariteitsmechanisme is positief, maar moet voorrang geven aan een kwaliteitsvolle opvang boven een eenzijdige focus op terugkeer.
Het feit dat lidstaten à la carte kunnen kiezen tussen het opnemen van mensen, een financiële bijdrage of steun aan terugkeer is niet evenwichtig. De verdeling van de inspanningen inzake opvang moet permanent zijn en niet enkel in voege treden in crisissituaties van ‘verhoogde druk op’ de buitengrenzen, zoals voorgesteld door de Commissie. Het is belangrijk dat alle lidstaten kwaliteitsvolle opvangsystemen ontwikkelen en dat de EU evolueert naar een meer eengemaakte bescherming.
De Commissie erkent terecht dat het Dublin systeem niet slaagt in haar opzet, maar de hervormingen zullen weinig veranderen zolang de landen aan de buitengrenzen van Europa blijvend een onevenredig grote verantwoordelijkheid dragen.
Het recht op asiel en een grondige en kwaliteitsvolle procedure moet voor iedereen individueel gegarandeerd zijn.
Alternatieven voor detentie
De ngo’s verzetten zich tegen het voorstel van de Commissie om mensen (gedurende maximaal 12 weken) vast te houden aan de buitengrenzen om een triage te doen op basis van de gemiddelde erkenningsgraad volgens herkomstland. Deze gaat in tegen de geest van de Conventie van Genève. Het recht op asiel en een grondige en kwaliteitsvolle procedure moet voor iedereen individueel gegarandeerd zijn.
In plaats van in te zetten op systematische detentie aan de buitengrenzen vragen de ngo’s de EU om meer in te zetten op alternatieven voor detentie. Het Europese juridisch kader bepaalt dat detentie een maatregel is die pas in laatste instantie mag worden gebruikt en moedigt het aanbieden van alternatieven aan zoals het zich regelmatig melden bij de overheid, het stellen van een borgsom of een verplichting om op een bepaalde plaats te blijven. Ook de toegang tot procedures om de transitie van een irregulier naar regulier verblijf te maken mogen daarbij geen taboe zijn.
De ngo’s betreuren dat de Commissie na het ontwaken uit de brand in Moria blijft inzetten op dezelfde logica die aan de basis ligt van deze ramp.
Nood aan legale migratieroutes
De beste manier om mensensmokkel en mensenrechtenschendingen op de migratieroutes te bestrijden is door te voorzien in legale migratieroutes (zoals hervestiging, arbeids- en studiemigratie, gezinshereniging…). De ngo’s betreuren dat de Commissie de concrete voorstellen rond legale migratie doorschuift naar 2021. Het Pact benoemt terecht het probleem van de criminalisering van ngo’s en burgers die humanitaire hulp bieden aan migranten die mensen redden op zee. De voorstellen om daar een eind aan te maken zijn echter onvoldoende uitgewerkt.
De ngo’s juichen toe dat de Commissie een mechanisme aankondigt om te waken over mensenrechten aan de buitengrenzen. Het afgelopen jaar waren er steeds meer rapporten over gewelddadige pushbacks door Kroatië, Griekenland, Malta en Cyprus. Het is echter nog onvoldoende duidelijk of de voorstellen van de Commissie effectief pushbacks kunnen aanpakken en sanctioneren.
De ngo’s betreuren tenslotte dat de Commissie na het ontwaken uit de brand in Moria blijft inzetten op dezelfde logica die aan de basis ligt van deze ramp. Er is niet alleen nood aan meer inspanningen voor de evacuatie van het kamp. Het is ook nodig om het Europese beleid fundamenteel van koers te wijzigen. De verdere onderhandelingen in het Europees Parlement en de Raad zijn cruciaal.
11.11.11, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, JRS Belgium, Orbit vzw, Fairwork Belgium, Caritas International en ACV roepen het Europees Parlement en de Belgische regering (in de steigers) op om aan te dringen op stevige aanpassingen aan de huidige voorstellen.
