Image
Op 13 juli 2018 werd de tekst goedgekeurd door 192 landen  © UN Photo/Mark Garten

Migratiepact kan de druk op Europa verminderen

Opinie

Niet alleen de migranten zijn gebaat bij versterkte internationale samenwerking. Bogdan Vanden Berghe legt uit waarom de regering de Global Compact for Safe Orderly and Regular Migration (GCM) moet tekenen. Meer dan 190 landen werkten mee aan het pact.

Dit opiniestuk verscheen op 23/11/2018 in De Standaard

In zijn opiniestuk over het Migratiepact vertrekt Paul Scheffer terecht van de situatie op het terrein (DS 22 november). Ze is prangender dan ooit. Niet alleen in Marokko. Ook voor de mensen die de economische en politieke crisis in Venezuela ontvluchten, die vastzitten in detentie in Libië, die sterven in de woestijn, de arbeidsmigranten die uitgebuit worden in Qatarese en Saudische huiskamers en op bouwwerven, en de bewoners van kleine eilandstaten die de verwoestende impact van klimaatverandering ondergaan.

Moeten we die allemaal hier opvangen? Natuurlijk niet. Maar allemaal zijn ze gebaat bij versterkte internationale samenwerking.

We voerden de afgelopen jaren campagne rond migratie en vluchtelingen en spraken er met veel mensen over. Het is opvallend hoeveel misverstanden erover bestaan, maar ook hoe genuanceerd burgers erover denken als je hun de juiste feiten en cijfers aanreikt. Want als het over migratie gaat, spreken velen vanuit de buik. Nochtans zijn internationale instellingen zoals de Wereldbank, IMF, Oeso en de Europese Commissie het over één ding eens: migratie kan wel degelijk een positieve kracht zijn als ze goed wordt georganiseerd.

Wereldvreemde VN?

Tegenstanders stellen het voor alsof het akkoord is ontsproten uit het hoofd van een wereldvreemd VN-secretariaat. Maar terwijl staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) zijn boek schreef, werd wereldwijd maandenlang onderhandeld. Een uitgebreid transparant en bijna publiek proces van geven en nemen waarbij continu teruggekoppeld werd naar de politieke verantwoordelijken in 190 landen. Gedurende heel die periode volgden wij intens op, ook met de politieke partijen die de moeite deden. Maar op het publieke forum werd geen debat gevoerd.

Image
Op 13 juli 2018 werd de tekst goedgekeurd door 192 landen  © UN Photo/Mark Garten
Op 13 juli 2018 werd de tekst goedgekeurd door 192 landen © UN Photo/Mark Garten

Zinnen knippen uit een tekst en er met de nodige dramatiek een doemscenario van maken, is intellectueel oneerlijk

Bogdan Vanden Berghe
directeur 11.11.11

Wat een verschil met vandaag, nu al die tekstexegeten zichzelf bombarderen tot experts internationale pacten. Waar waren ze de afgelopen twee jaar? Zinnen knippen uit een tekst en er met de nodige dramatiek een doemscenario van maken, is intellectueel oneerlijk.

Fernand Keuleneer, advocaat en publicist, die ik niet van intellectuele oneerlijkheid verdenk, wijst al jaren bij verschillende verdragen op de juridisering van politieke processen (DS 31 oktober). Niet-bindende akkoorden kunnen als een vorm van 'soft law' worden geïnterpreteerd. Maar dat de tegenstanders deze kritiek nu pas ontdekken, is ongeloofwaardig. Bovendien doet uitgerekend dit verdrag hard zijn best om die bezorgdheid weg te nemen. Ik ken nauwelijks internationale teksten die zo uitdrukkelijk stellen dat hun tekst 'non-legally binding' is en dat landen soevereiniteit behouden over hun nationale migratiebeleid (artikel 15).

Belangrijk is dat de tekst geen rechten toekent aan migranten die afwijken van de al bestaande rechten in Europa. Neem bijvoorbeeld detentie en terugkeer. België erkent al lang dat detentie pas een optie is als andere middelen uitgeput zijn, dat ze niet als ontrading gebruikt kan worden en zo beperkt mogelijk in de tijd moet zijn. De onderhandelaars hebben op vraag van de EU expliciet gekeken naar de relevante Europese praktijk en richtlijnen. Die krijgen nu een correcte plaats in dit pact. Rechters die het zouden wensen, beschikken met andere woorden over teksten waar een veel grotere autoriteit van uitgaat.

Electorale epo

Is een tekst waaruit nauwelijks nieuwe rechten kunnen worden geput, dan zo belangrijk? We voelen ons niet geroepen om deze tekst in zijn geheel te verdedigen, het is een compromis dat op sommige punten best wat verder had kunnen gaan, bijvoorbeeld wat betreft het beëindigen van de opsluiting van kinderen. Maar we vinden wel dat de regering hem moet tekenen. Omdat de tekst een poging doet om blinde vlekken in het huidige beleid aan te pakken, voorstellen doet inzake arbeidsmigratie, geldtransfers van migranten en ­klimaatontheemding.

En vooral omdat het een eerste stap is om de internationale standaarden voor de bescherming van de rechten van migranten te verhogen. Daarom zouden ook diegenen die bezorgd zijn over de migratiestromen naar Europa, dit akkoord moeten toejuichen. Want als de internationale standaarden omhoog gaan, zal de druk op Europa verminderen. Bovendien engageren alle landen, ook de Afrikaanse, zich expliciet om uitgewezen onderdanen op te nemen. Ook voor hen is dit een proces van geven en nemen.

Het alternatief is het huidige ieder-voor-zich- ad-hocbeleid. Dat leidt nergens toe, tenzij naar meer stemmen voor diegenen die de daaruit volgende chaos als electorale epo toedienen.

Bogdan Vanden Berghe
directeur 11.11.11

Wat de tegenstanders vooral stoort, is de toon van het document, het geloof in de maakbaarheid van de samenleving. Het pact gaat ervan uit dat het alternatief voor ons chaotische migratiebeleid, een geordend en gestructureerd beleid is waardoor zowel de migranten als de bestemmings- en herkomstlanden erop vooruitgaan. Het compact geeft een ruw en onafdwingbaar raamwerk daarvoor. In tegenstelling tot wat Tinneke Beeckman gisteren schreef (DS 22 november), hebben Alexander De Croo (Open VLD) en Kristof Calvo (Groen) groot gelijk: politici met een brede kijk op de wereld moeten de moed opbrengen om zich te engageren voor zo'n raamwerk. Dat is niet vrijblijvend.

Het alternatief is het huidige ieder-voor-zich- ad-hocbeleid. Dat leidt nergens toe, tenzij naar meer stemmen voor diegenen die de daaruit volgende chaos als electorale epo toedienen. Dat de regering zou vallen over een niet-bindend akkoord, past bij de Belgische surrealistische traditie. Maar we zouden er ons dood voor moeten schamen.

Bogdan Vanden Berghe
directeur 11.11.11