Kiki als MO*-columnist: Kiest ons land voor waterstofdiplomatie zonder rechtvaardige strategie?
Onze klimaatexperte Kiki Berkers zag op de klimaattop COP27 hoe België samen met gastland Egypte een nieuw internationaal initiatief voor waterstofpartnerschappen oprichtte. Die kunnen een belangrijke rol spelen in de globale energietransitie. Maar zal die transitie ook rechtvaardig zijn?
Op de voorbije klimaattop kondigden veel Europese landen, waaronder België, nieuwe waterstofpartnerschappen met onder meer Egypte, Chili, Oman en Namibië aan. Waterstof wordt steeds meer als een oplossing beschouwd voor het beperken van de CO2-uitstoot van het zware transport, zoals luchtvaart, en in de industrie. Het zou een belangrijke rol kunnen spelen in de versnelling van de groene energietransitie.
En ook België springt graag op die kar. Ons land richtte daarom samen met COP27-gastland Egypte het ‘Groene Waterstofforum’ of ‘Global Renewable Hydrogen Forum’ op. Eerder tekende het al een overeenkomst met Oman en Namibië. En verwacht wordt dat in 2023 steeds meer Belgische partnerschappen met waterstofexporterende landen de lijst zullen aanvullen. Anders gezegd: waterstofdiplomatie is volop aan de gang.
Nood aan regulatie en ondersteunend beleid
Waterstof wordt als de heilige graal van de energietransitie voorgesteld, maar hoe zit het met het regulerend kader waarbinnen deze partnerschappen ontstaan? Of beter gezegd: het gebrek eraan. De kans dat waterstofpartnerschappen met Oman, Namibië of Egypte heel wat problemen met zich zullen meebrengen, is groot. Zo is in een land als Egypte recht op vereniging onbestaande en staan de mensenrechten onder druk. De nood aan waakzaamheid en een regulerend kader is dus hoog.
En dat is niet het enige probleem. Zo heeft in Namibië 44% van de bevolking geen toegang tot schone en betaalbare energie. En bestaat de Egyptische energiemix nu voor het grootste deel uit gas. Kunnen deze landen die als waterstofpartner worden aangeduid, die groene waterstof niet beter zélf gebruiken? Het is glashelder dat een meer ondersteunend beleid nodig is. Met waterstofpartnerschappen moeten dus ook bijkomende investeringen in de hernieuwbare energiecapaciteit van de exporterende landen komen.
Gebrek aan rechtvaardige strategie
Het huidige beleid geeft weinig garanties en focust vooral op de vrije markt en eerlijke concurrentie. En dat roept veel vragen op over onder andere gelijkwaardige partnerschappen, arbeidsrechten en mensenrechten. Het risico is nu groot dat er onvoldoende aandacht wordt besteed aan rechtvaardigheid. Dat vraagt onder meer aandacht voor goede bestuurssystemen volgens duurzaamheids- en mensenrechtencriteria, publieke participatie en het delen van technologie en kennis.
Lees de volledige column op MO*
*Header afbeelding van Kiki door ©Konstantinakos Tsanakas
