11.11.11 en Bond Beter Leefmilieu vragen een eerlijke en duurzame batterijketen
We moeten er waakzaam voor zijn dat de omslag naar een koolstofarme samenleving geen nieuwe problemen veroorzaakt, zoals een toename in mijnbouw. Dit risico geldt specifiek voor batterijen. De Europese Commissie deed recent een voorstel om de Europese batterijregelgeving te updaten. In een nieuwe briefing gaan Bond Beter Leefmilieu en 11.11.11 dieper in op dit voorstel.
De aanpak van de klimaatcrisis is cruciaal en vraagt een volledig koolstofarme samenleving, nog voor 2050. We moeten zo snel mogelijk af van fossiele brandstoffen. Tegelijk moeten we er waakzaam voor zijn dat de omslag naar hernieuwbare energie en een ander mobiliteitssysteem geen nieuwe problemen veroorzaakt.
In een rapport waarschuwde 11.11.11 vorig jaar samen met enkele andere organisaties dat deze omslag geen nieuwe grondstoffenrush met zich mag meebrengen, omdat mijnbouw wereldwijd gepaard gaat met gigantische ecologische en menselijke risico's. Daarvoor is een vermindering van gebruik van energie en materialen cruciaal, net als bindende regels voor bedrijven.
Een specifieke technologie waarvoor dit risico geldt, is de batterij. Batterijen zullen een cruciaal onderdeel vormen van de koolstofarme samenleving. Maar voor de productie ervan zijn heel wat verschillende grondstoffen nodig zoals lithium, nikkel en kobalt. De ontginning daarvan is nu al problematisch. Het is dus belangrijk om werk te maken van een eerlijke en duurzame batterijketen om te garanderen dat de transitie naar een koolstofarme samenleving sociaal rechtvaardig is.
In december 2020 deed de Europese Commissie een voorstel om de Europese batterijregelgeving te updaten. Volgens 11.11.11 en Bond Beter Leefmilieu is dit een belangrijke stap in het opkuisen van de batterijketens en in de richting van een energietransitie die zowel respect voor mensenrechten als planetaire grenzen in acht neemt. Maar er is nog ruimte voor verbetering. Het komt er nu aan om in de volgende stappen van het wetgevend proces, waarin het Europees Parlement en de lidstaten een rol zullen spelen, dit voorstel op punt te stellen.
Aan de hand van een nieuwe briefing willen 11.11.11 en Bond Beter Leefmilieu daaraan bijdragen. We maken daarin het onderscheid tussen twee aspecten. We werpen eerst licht op hoe het voorstel een koolstof- en grondstofarme batterijketen kan mogelijk maken, waar we kort ingaan op de inhoud van het voorstel inzake circulair ontwerp, de koolstofafdruk, recyclage en hergebruik. We vinden het bijvoorbeeld goed dat er verplichte recyclagedoelstellingen komen maar vragen meer ambitie op dat vlak.
In het tweede deel van de briefing bekijken we in welke mate dit voorstel zorgt voor respect voor mensenrechten en het milieu in de batterijketens. We moedigen sterk aan dat de Europese Commissie wil werk maken van bindende regels voor bedrijven in de batterijketens, maar de uitwerking ervan is nog te beperkt. Zo vragen we een uitbreiding van de scope, bv. naar alle batterijen maar ook op vlak van de mogelijke risico’s waar bedrijven rekening mee moeten houden, en wijzen we erop dat er voldoende aandacht moet zijn voor lokale gemeenschappen die rechtstreeks betrokken zijn bij de ontginning van grondstoffen of in mijngebieden wonen.
Lees meer in de briefing van 11.11.11 en Bond Beter Leefmilieu: 'Een eerlijke en duurzame Europese batterijketen'
