“We haten de nacht die eindeloos lijkt te duren”
De afgelopen weken sloegen meer dan 1.2 miljoen mensen in Libanon op de vlucht voor het Israëlische oorlogsgeweld. Bij grootschalige en systematische Israëlische aanvallen op civiele infrastructuur doodde het Israëlische leger honderden burgers. Alle knipperlichten staan op rood dat Libanon een nieuw Gaza dreigt te worden. 11.11.11 ging in gesprek met enkele stemmen ter plekke.
23 Oct 2024
5 minuten
Talaat is een Libanese hulpverlener die werkt voor 11.11.11-partnerorganisatie Basmeh & Zeitooneh (B&Z), met wie we verschillende programma’s en projecten uitvoeren in Libanon en de bredere regio. De organisatie werd opgericht door Syrische vluchtelingen en een groot deel van het personeel is zélf vluchteling. Als “Refugee-Led Organisation” (RLO) ijvert ze er op allerlei niveaus voor dat vluchtelingen een centrale plek krijgen rond de tafel waar beslissingen over hun toekomst worden genomen. Samen met 11.11.11 en andere partners ijvert B&Z, via de “Refugee Protection Watch” coalitie, voor een betere bescherming van ontheemde Syriërs in Libanon en Syrië.
Net zoals honderdduizenden andere Libanezen, Syriërs en Palestijnen moest hij eind september 2024 halsoverkop vluchten uit het zuiden van Libanon, op de vlucht voor Israëlische bommen.
Kan Basmeh & Zeitooneh nog verder opereren, te midden van de Israëlische bommen?
“Absoluut. Vanaf dag 2 na de start van de Israëlische luchtaanvallen lanceerden we een fundraiser en schoten we in actie. Op nauwelijks drie weken tijd haalden we zo al 432.000 dollar op via individuele giften, maar veel meer internationale donorsteun is nodig.”
“Via die middelen kunnen we de meest dringende noodhulp bieden. Onze focus ligt daarbij op de inrichting van tijdelijke opvang, voedselhulp, hygiënekits en matrassen en dekens. En psychologische begeleiding voor kinderen, dat is ook erg belangrijk. We werken over heel het land, zowel in collectieve opvangcentra als daarbuiten. Veel mensen slapen nog steeds in de openlucht of in hun auto, er vond de afgelopen weken een massa-exodus plaats.”
“We bieden hulp aan iedereen in nood, zowel aan intern ontheemde Libanezen, Syriërs als Palestijnen. Als lokale, door vluchtelingen geleide, organisatie hebben we ook toegang tot plekken waar grote NGO’s of VN-agentschappen niet komen. Zo waren we de eerste, en voorlopig enige, organisatie die steun kon bieden aan de zuidelijke stad Nabatieh. We coördineerden met de gemeentediensten dat zij lege trucks naar de stad Saida stuurden, waar we klaarstonden om de hulp over te laden.”
(36 uur na ons gesprek bombardeerde Israël een gebouw in Nabatieh, waar een coördinatievergadering van het noodhulpteam plaatsvond. Zestien mensen, waaronder de burgemeester van de stad, werden gedood. Talaat reageert geschokt, één van zijn beste vrienden werd gedood bij deze aanval).
Niets is erger dan de hulpeloosheid die ik voelde toen we vluchtten. Maar diezelfde situatie geeft me ook energie, want de noden zijn enorm en ons werk maakt een verschil.
Door de Israëlische bombardementen moest je ook zelf vluchten uit Nabatieh?
“Het is inderdaad niet evident, hulp geven aan ontheemden terwijl je zélf ontheemd bent. En ondertussen moet ik toekijken hoe mijn geboortestad Nabatieh vernietigd wordt door Israël. Twee dagen geleden bombardeerden ze de historische souq, de centrale marktplaats. Honderden jaren aan geschiedenis, trots en traditie, in één klap weggevaagd. Voor ons zijn dat niet enkel stenen, maar ook herinneringen en een deel van onze identiteit.”
“Momenteel verblijf ik op een vijftiental kilometer van de luchthaven van Beiroet. We kunnen ‘live’ zien hoe ze het zuiden van de stad van de kaart vegen. Het is een absolute nachtmerrie, vooral ’s nachts bombarderen ze onophoudelijk met onwaarschijnlijke hoeveelheden aan bommen. We doen geen oog dicht, we haten de nacht die eindeloos lijkt te duren.”
“Maar er is niets erger als het gevoel van hulpeloosheid dat ik had de dag dat we vluchtten. Dus de hele situatie geeft me ook nieuwe energie en motivatie om door te gaan. De noden zijn zo onwaarschijnlijk hoog, en ik weet dat we door ons werk een verschil kunnen maken. Ik beschouw het ook niet als werk maar als een passie. Het is geen optie om op te geven, die luxe heb ik simpelweg niet. Ondanks de pijn die we allemaal voelen.”
Kunnen jullie daarbij ook de 1,5 miljoen Syrische vluchtelingen in Libanon helpen?
Basmeh & Zeitooneh is een door Syrische vluchtelingen geleide organisatie, een “refugee-led organisation”. Sinds het begin van de oorlog in Syrië, bijna vijftien jaar geleden, helpen we Syrische vluchtelingen in de buurlanden en dat blijven we natuurlijk doen. Dat is meer dan ooit nodig.”
“Het reeds lang bestaande anti-vluchtelingensentiment in Libanon nam de afgelopen weken enkel nog toe, en veel Syriërs worden niet toegelaten in de opvangcentra van de overheid. En zelfs als ze binnenraken, worden ze geconfronteerd met discriminatie. Daar trekken we natuurlijk een lijn als organisatie: ofwel staat men ons toe om iedereen te helpen – Libanezen, Syriërs en Palestijnen- ofwel trekken we ons terug. Gelukkig slagen we er meestal in om een akkoord te vinden met de lokale besturen. Maar uiteindelijk is dit natuurlijk iets dat op een hoger niveau aangekaart moet worden.”
Vele vrienden, collega’s en buren werden de afgelopen weken gedood. Ook mijn bloedeigen neef werd gedood bij een bombardement op zijn huis.
Ondertussen is er sprake van meer dan 275.000 Syriërs en Libanezen die de afgelopen weken richting Syrië vluchtten?
“Dat klopt. En natuurlijk is dat iets dat onmiddellijk wordt aangegrepen om te beweren dat Syrië veilig zou zijn voor terugkeer. Maar dat is absoluut niet het geval. Ik durf het zelfs omdraaien. Dat 200.000 Syriërs tijdelijk Libanon ontvluchten is voor mij niet het grote nieuws. Dat zijn mensen die een keuze moeten maken tussen een 24/7 risico om gedood te worden in Libanon of het risico op arrestatie en marteling in Syrië.”
“Veelzeggender is dus dat een overgrote meerderheid van de 1.5 miljoen Syriërs in dit land zélfs nu nog verkiest om onder de Israëlische bommen te leven, eerder dan terug te keren naar Syrië. Dat zegt alles wat je moet weten over de vraag of Syrië veilig is voor terugkeer. Het is een absolute schande dat sommige Europese landen nu misbruik maken van de situatie om hun terugkeeragenda te pushen.”
Kom mee in actie
Libanon verkeert in een zware crisis, met talloze mensen die op de vlucht zijn voor het geweld. Onze partner Basmeh & Zeitooneh zorgt voor structurele oplossingen, maar biedt ook onderdak, voedsel en essentiële noodhulp. Steun hun werk en doe een gift.kom mee in actie.
