Andrey X, journalist en TikTok-fenomeen, getuigt over etnische zuivering op Westelijke Jordaanoever
23 Jun 2025
4 minuten
Andrey Khrzhanovskiy, beter gekend als Andrey X op TikTok en Instagram, brengt al jaren verslag uit van de etnische zuivering op de Westelijke Jordaanoever. Talloze dorpen worden er met intimidatie, diefstal en geweld ingenomen door Israëlische kolonisten. De 27-jarige journalist, zelf joods en Russisch van afkomst, slaat met zijn video’s alarm voor de Palestijnse gemeenschappen die steeds meer worden toegeknepen: “Het is zeker weten nog nooit zo erg geweest, en het kan nog erger worden,” zegt hij.
Drie jaar geleden, na de Russische inval in Oekraïne, zag Andrey Khrzhanovskiy geen toekomst meer voor zichzelf als politieke journalist in Rusland: “Je kan er ofwel zwijgen, ofwel naar de gevangenis gaan,” vertelt hij. Door zijn joodse afkomst kon hij gemakkelijk een Israëlisch paspoort krijgen. Hij besloot met spoed te verhuizen.
Een blik op apartheid
Over de situatie in Israël en Palestina wist hij toen eerder weinig, schetst Andrey zelf. “Maar op een gegeven moment besef je dat je deel bent van een apartheidsysteem.”
Een gesprek met de eigenaar van een Palestijns café in Jaffa waar hij werkte, maakte diepe indruk. De caféuitbater vertelde hoe hij naar Jordanië ging om familieleden te bezoeken, die sinds 1948 verdreven waren uit de stad en niet meer konden terugkeren: “En daar stonden we dan, hij wiens familieleden er generaties lang hadden geleefd, maar niet eens een toeristenvisum kregen. En ik, wiens voorouders hier misschien 2.000 jaar geleden leefden. Het onrecht was overduidelijk voor mij.”
Er is een volledig andere wereld vlak naast je, die compleet onzichtbaar is.
Maar dat besef wakkerde wel Andrey’s engagement aan. Hij begon te werken met mensenrechtenorganisaties op de Westelijke Jordaanoever. Twee maanden voor de oorlog in Gaza uitbrak, startte hij met collega’s een initiatief om Russische immigranten te informeren: “Wie immigreert en een Israëlisch paspoort krijgt, doorloopt programma’s die een beeld schetsen dat mijlenver afstaat van de realiteit,” zegt hij.
“Je kan bijvoorbeeld in Tel Aviv leven, en tegelijk negeren dat er op een half uur rijden een dorp etnisch gezuiverd wordt. Er bestaat een volledig andere wereld vlak naast je, die doelbewust onzichtbaar wordt gemaakt.”
POLITISERING VAN JONG EN OUD
De Israëlische overheid probeert dan ook via het onderwijssysteem en met de verplichte legerdienst de bevolking één richting uit te duwen. Ook gebrekkige verslaggeving over de oorlog speelt een grote rol volgens Andrey: “Als je naar Israëlische media kijkt, kun je kiezen tussen fascistisch en zeer fascistisch.”
Als je naar de Israëlische media kijkt, kun je kiezen tussen fascistisch en zeer fascistisch.
Hij verwijst vervolgens naar een publicatie van The Times of Israel over een Israëlische luchtaanval waarbij negen kinderen uit hetzelfde gezin werden gedood in Gaza. De reacties op het artikel stonden vol ontkenning: “Het is nochtans een feit dat dit geen eenmalige tragedie is, maar dat zoiets elke dag opnieuw gebeurt. Toch is dit volgens de lezers van Times of Israel, door gebrek aan informatie, ongeloofwaardig – of erger: ze vinden het goed dat het gebeurt.”
Geen bescherming, geen recht
Andrey wordt nu tijdens zijn werk dagelijks geconfronteerd met het geweld van kolonisten. Hij getuigt over de machteloosheid van de Palestijnse inwoners: “Het is zeker weten nog nooit zo erg geweest, en het kan nog erger worden. Er doen zich elke dag waanzinnige situaties voor waarbij kolonisten gemeenschappen aanvallen, en het leger vervolgens de Palestijnen arresteert die ze in elkaar sloegen.”
Ook de politie laat de kolonistenbendes begaan. In Ras al-Auja, een gemeenschap waar Andrey veel tijd doorbracht, werden 1.500 schapen gestolen. Families verloren daarmee alles wat ze hadden, maar moesten drie dagen buiten het politiekantoor wachten voor ze klacht mochten neerleggen.
De zaak kwam voor het Israëlische gerecht, maar haalde niets uit. “Er was duidelijk beeldmateriaal, we kenden de namen van de daders. Maar de rechtbank kende de families geen compensatie toe,” duidt de activist. “In een gezonde samenleving, word je verondersteld je tot een autoriteit te wenden wanneer je onrecht wordt aangedaan. Maar hier schaart die autoriteit zich achter je aanvallers.”
Schrik van internationale druk
Op sociale media probeert Andrey zo veel mogelijk aandacht te genereren voor het geweld en de mensenrechtensituatie op de Westelijke Jordaanoever. Volgens hem hebben zowel kolonisten als autoriteiten wél schrik van internationale druk: “Wanneer een incident veel aandacht krijgt, wordt het ter plaatse vaak een tijdje rustiger.”
De geldkranen moeten dicht.
Hij gelooft tenslotte niet dat verandering van uit de Israëlische samenleving zelf zal komen. Hij kijkt daarvoor naar ons, de rest van de internationale gemeenschap. Handelsboycots en een einde aan investeringen in illegale nederzettingen kunnen volgens Andrey een verschil maken. Ook in België ligt er zo’n wetsvoorstel dat handel met bezette gebieden verbiedt klaar. Dat werd door CD&V en Vooruit in augustus 2024 ingediend, maar werd nog steeds niet ter stemming gebracht.
“De geldkranen moeten dicht. Anders zal dit eindeloos blijven doorgaan. Tot die tijd blijf ik verder vechten, samen met talloze Palestijnen tegen het onrecht dat om hen heen slaat.”
