In absolute cijfers betekent dit in 2021 wel een stijging van 153 miljoen. Maar deze stijging is voor een groot deel toe te schrijven aan een stijging van de kosten voor de opvang van vluchtelingen op het Belgisch grondgebied. Hoewel deze uitgaven door Fedasil noodzakelijk zijn, beschouwen internationale ngo’s deze niet als officiële ontwikkelingssamenwerking. Deze uitgaven dragen immers niet bij aan duurzame veranderingen in economisch armere landen. Deze kosten voor opvang maakten in 2021 bijna 10% uit van de totale Belgische ontwikkelingssamenwerking. Bijna het dubbele van het internationale gemiddelde (5,2%). Zie ook de vraag 'Zegt dit iets over de internationale solidariteit van België?'

Het aandeel van de Directie-generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGD) in de totale Belgische ontwikkelingssamenwerking bedroeg in 2021 56%, een daling. In 2019 en 2020 was dit rond de 60%. In 2000 zelfs nog 68%. Het is belangrijk dat DGD een voldoende groot bedrag van de aanrekenbare uitgaven voor officiële ontwikkelingssamenwerking voor eigen rekening neemt omdat dit te beste garantie is dat projecten en programma’s met de juiste expertise worden ingezet in de globale strijd tegen armoede en ongelijkheden (streefcijfer 2/3 van de totale officiële ontwikkelingssamenwerking).

Indien we enkel meetellen wat effectief bijdraagt aan duurzame veranderingen in economisch armere landen, dan bedraagt volgens internationale ngo's het percentage tov het BNI voor België slechts 0,4%. Het is de OESO-DAC die bepaalt wat rijke landen als ODA mogen aanrekenen, maar de internationale ngo- gemeenschap vindt dat naast de opvang van vluchtelingen in België zelf ook studentenkosten en schuldkwijtscheldingen geen bijdragen van internationale solidariteit zijn en dus niet zouden mogen meegerekend worden als officiële ontwikkelingssamenwerking. Ook de vaccindonaties, die in 2021 mochten meegeteld worden door de OESO-DAC, zijn voor ons geen officiële ontwikkelingssamenwerking. Voor België kwam dit neer op 28 miljoen euro oftewel 1,3% van de Belgische ontwikkelingssamenwerking. Indien we al deze uitgaven aftrekken van de totale officiële ontwikkelingssamenwerking behaalt België slechts 0,4%. 13% van de Belgische ontwikkelingssamenwerking is dus "inflated" of vervuild. Anders gezegd: 1 op de 7 uitgegeven euro en aangerekend als ODA zegt niets over onze Belgische internationale solidariteit.
Belangrijk: Deze 13% zijn echter geen uitgaven die gedaan worden door de Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGD) maar door andere instellingen in ons land.

De belofte om 0,7% te geven aan ontwikkelingssamenwerking is meer dan 50 jaar oud.

België zit met 0,46% in 2021 onder het Europese gemiddelde van 0,49%.

België staat in 2021 pas op de 11e plaats in de OESO-DAC ranking, terwijl dit nog de 6e plaats was in 2010. Op basis van volume in absolute cijfers staan we pas op de 16e plaats.

Duitsland, Denemarken, Luxemburg, Zweden, Noorwegen

Ze behalen stuk voor stuk meer dan België:

• Luxemburg: 0,99%
• NL: 0,52%
• Frankrijk: 0,52%
• Duitsland: 0,74%

“Voor de bestedingen voor internationale samenwerking wordt, rekening houdende met de uitzonderlijke budgettaire omstandigheden, vanaf 2021 een bindend groeipad uitgetekend en uitgevoerd om de internationaal afgesproken norm van 0,7% van het BNI tegen 2030 te behalen”

Deze belofte werd herbevestigd, onder meer via het zomer/defensieakkoord in juni 2022. Er wordt een verhoging voorzien vanaf 2023 en 2024.

Belangrijk is dat de ODA ook in absolute cijfers stijgt, gezien het fluctuerende BNI.

Er was geen geloofwaardige verhoging van het budget ontwikkelingssamenwerking in 2021 en 2022. Terwijl voor een lineaire groei elk jaar ongeveer 260 miljoen extra nodig is, werd het budget ontwikkelingssamenwerking in 2022 met 12,5 miljoen verhoogd, louter klimaatfinanciering.

Officiële ontwikkelingssamenwerking, wereldwijd goed voor net geen 180 miljard dollar in 2021, zullen de mondiale uitdagingen waarvoor we staan niet alleen kunnen oplossen. Andere stromen zijn zeker zo belangrijk zoals remittances of de Special Drawing Rights, of een ander beleid, zoals het belang van beleidscoherentie voor ontwikkeling. Maar ontwikkelingssamenwerking is wél een belangrijk deel van het antwoord. Zeker voor die landen die het financieel moeilijk hebben, mede veroorzaakt door een stijgende schuldenlast. In 2020 steeg de totale officiële ontwikkelingssamenwerking terwijl andere grote financiële stromen daalden: buitenlandse directe investeringen met 19% en handel met 13%.

• De preventie van conflicten kost 3 à 4 keer minder dan de oplossing ervan.
• Op een duurzame manier investeren in de economisch armere landen zal uiteindelijke goedkoper zijn dan het voortdurend achterna hollen van humanitaire crisissen die ons jaar na jaar meer geld kosten. Er is momenteel een financieringstekort voor de humanitaire samenwerking. Er is slechts één derde beschikbaar van de nodige 48,7 miljard dollar voor 2022.
• De kost van covid-19 zou lager hebben gelegen indien het vaccin als mondiaal publiek goed was gezien – zoals aanvankelijk gezegd. Dit had het ontwikkelen van nieuwe varianten kunnen beperken. Ondanks de toezeggingen heeft de ACT-Accelerator, die een antwoord moet bieden op de COVID-19 uitdagingen in de zogenaamde ontwikkelingslanden, voor 2021-2022 een financieringstekort van 13 miljard dollar.

Om maar een voorbeeld te geven:

Meer dan 100 miljoen vrouwen vielen tijdens de coronacrisis uit de arbeidsmarkt. Volgens Oxfam kostte COVID-19 vrouwen wereldwijd meer dan 800 miljard dollar aan verloren inkomsten in één jaar.
Maar ook het aantal mensen dat honger leed ging de hoogte in, net als de wereldwijde ongelijkheid.  De Human Development Index ging er in heel wat landen dan weer op achteruit.

Door de COVID-19-crisis steeg de officiële ontwikkelingssamenwerking in 2020 en 2021 met 35 miljard dollar, terwijl het ODA/BNI-aandeel gelijk bleef. Ondanks dat de hoeveelheden officiële ontwikkelingshulp recordhoogtes bereiken, is de omvang van de extra behoefte die door de COVID-19-crisis is ontstaan, veel groter dan wat de stijgingen kunnen opvangen. De OESO berekende dat de stijging van de ODA bovendien louter te wijten is aan de COVID-crisis. Zonder deze crisis zou de officiële bilaterale ontwikkelingssamenwerking in alle landen, met uitzondering van de zogenaamde hogere middeninkomenslanden, gedaald zijn.

Er zijn ongetwijfeld meer middelen nodig om de Sustainable Development Goals (SDGs) in 2030 te behalen. De noden zijn alleen maar toegenomen door COVID-19 en Oekraïne.

Unctad zegt hierover het volgende 'When the 2030 Agenda was approved, we at UNCTAD calculated the investment gap for developing countries to meet their SDGs at 2,5 trillion dollars. The pandemic widened this gap to 4,3 trillion dollars. The war in Ukraine is expected to widen this gap further. Now, an ever-widening gap is not a gap. It is an abyss'.

Het is koffiedik kijken wat 2022 zal brengen op vlak van ODA, maar het goede nieuws is dat er extra budgetten gemobiliseerd werden als reactie op de oorlog in Oekraïne. De geschatte 46 miljard lijkt zelfs de budgetten voor de COVID-crisis te overstijgen. Tegelijkertijd waarschuwt de OESO dat er waarschijnlijk verschuivingen zullen plaatsvinden in hoe en waar de budgetten zullen worden besteed. Zo zullen voornamelijk de humanitaire uitgaven, antwoorden op crisissen op de korte termijn, primeren. Indien de budgetten niet toenemen kan dit een invloed hebben op de beschikbaarheid van financiering voor andere uitdagingen, niet in het minst deze op de langere termijn. Zo heeft COVID-19 een negatieve impact gehad op de beschikbare budgetten voor het recht op onderwijs.