Peru - CNDDHH

De Coordinadora Nacional de Derechos Humanos (CNDDHH) is de nationale koepel van mensenrechtenorganisaties in Peru en dé referentie op het gebied van mensenrechten. Ook Internationaal geniet de organisatie veel erkenning.  

De mensenrechtenbeweging begon haar krachten te bundelen in de jaren ‘80, toen vele rurale gemeenschappen en volksorganizaties in de steden tussen 2 vuren leefden, tussen de wreedheden van het Lichtend Pad en de mensenrechtenschendingen door het leger. Ten tijde van Fujimori ging de meeste aandacht naar de aanklacht tegen de autoritaire aanpak van de president en zijn entourage, en de strijd voor de democratie. Dankzij de acties van de mensenrechtenbeweging was Fujimori uiteindelijk verplicht om ‘ontslag’ te nemen. Nadien zorgde de Coordinadora ervoor dat de ex-president berecht werd voor de schendingen van de mensenrechten die plaatsvonden tijdens zijn bewind.

Geleidelijk aan nam de Coordinadora initiatief rond meer diverse  bevolkingsgroepen wiens rechten niet gerespecteerd worden. De lidorganisaties nemen actief deel aan de verschillende werkgroepen voor het afdwingen van rechten, afhankelijk van hun werking en expertise:  

Rechten van personen met een beperking

Strijd tegen racisme en discriminatie  

Rechten van vrouwen, gelijke kansen  

Rechten van de LGTBIQ gemeenschap  

De drie werkgroepen die meest gelinkt zijn met steun van 11.11.11, en het programma van 11.11.11 in Peru zijn:  

Werkgroep voor rechten van Inheemse gemeenschappen 

Werkgroep voor verdedigers van rechten en natuur 

Werkgroep Bedrijven en Mensenrechten  

Het gros van de mensenrechtenschendingen heeft immers te maken met conflicten over mijnbouw en petroleumexploitatie in de verschillende regio’s van Peru. Bijgevolg focust de coalitie zich op schendingen die in verband staan met bedrijven in deze sectoren. Het economische model van Peru is erg gericht op het bereiken van groei (tegen eenders welke kost), door het aantrekken van buitenlandse investeringen. Peru is rijk aan natuurlijke hulpbronnen (mineralen, petroleum) en biedt ook potentieel voor grootschalige projecten voor exportgerichte agro-bedrijven ; aan de andere kant hebben ze aantrekkelijke regels voor grote bedrijven – zoals weinig regels voor milieubescherming, nog minder controle, fiscale voordelen, goedkope arbeidskrachten (en speciale regimes voor verschillende groepen), waardoor het land vele  buitenlandse investeerders aantrekt.  Zij krijgen toelating voor grootschalige projecten die plaatsvinden op  het grondgebied van traditionele gemeenschappen – zij het in het amazone-gebied, of in het Andesgebied. De lokale bevolking wordt nauwelijks tot niet geconsulteerd, de projecten worden hun opgelegd. De meeste  investeringen hebben een belangrijke impact op de territoria :  gedwongen verhuizingen, vervuiling van water en grond, het gebruik van waterbronnen waardoor de landbouw getroffen wordt (overlevingsbasis voor de gemeenschappen).  Overal in het land zijn er conflicten tussen de bedrijven (die de steun krijgen van de overheid, pers etc.) en de lokale gemeenschappen. Zij worden vaak omschreven als ‘anti-ontwikkeling’.     

Elk van de 3 genoemde werkgroepen  draagt bij tot een verbetering van de mensenrechtensituatie rond deze problematiek. Hun acties gaan van het uitwerken van voorstellen voor aanpassingen van de wetgeving, het voeren van campagnes naar pers en publieke opinie toe, lobby-werk, het gebruiken van instrumenten van de internationale instellingen voor de bescherming van rechten (VN, interamerikaanse systeem), het begeleiden van specifieke groepen. Ook andere partnerorganisaties van 11.11.11 nemen actief deel aan de werkgroepen zoals DAR, Red Muqui, Cooperacción, Peru Equidad.  

Recht op consultatie

Het ijvert onder meer voor een correcte toepassing van het recht op consultatie van de inheemse gemeenschappen. Dat houdt in dat bedrijven of overheden die extractieve activiteiten willen uitvoeren op het territorium van inheemse gemeenschappen, deze gemeenschappen eerst moeten inlichten en hen inspraak moeten geven. Op nationaal vlak zijn de actiemogelijkheden dikwijls beperkt. Daarom maakt CNDDHH intensief gebruik van internationale mechanismen voorzien bij de Verenigde Naties of het inter-Amerikaanse systeem voor de bescherming van de mensenrechten.

Bescherming van activisten

Noodgedwongen werkt CNDDHH rond criminalisering van protest. Al te vaak worden mensen of organisaties die vreedzaam opkomen voor hun rechten, of de rechten van anderen verdedigen, behandeld als criminelen. De personen die de grootste risico’s lopen in Peru zijn de volksleiders die de rechten van hun gemeenschappen en die hun natuurlijke omgeving (waterbronnen, bossen, etc.) verdedigen tegen de misbruiken van deze ‘extractieve’ activiteiten. De CNDDHH wil sociale organisaties en rechtenverdedigers minder kwetsbaar te maken voor vervolging door het beleid te beïnvloeden. De organisatie heeft ertoe bijgedragen dat er een wettelijk kader kwam voor de bescherming van activisten, onder de vorm van een protocol voor de bescherming van mensenrechtenverdedigers. De CNDDHH ziet erop toe dat het protocol ook daadwerkelijk uitgevoerd wordt. 

CNDDHH ijvert via campagnes en beleidsbeïnvloeding ook voor hervormingen die ervoor zorgen dat de Peruaanse staat reële bescherming biedt aan de meest kwetsbare bevolkingsgroepen.

De afgelopen jaren neemt het bovendien ook steeds meer een coördinerende rol op tussen heel verschillende sociale bewegingen die strijden tegen corruptie en geweld tegen vrouwen.

De Coordinadora is algemeen belangrijk in Peru als platform van het middenveld dat actie neemt en andere organisaties motiveert om zich te mobiliseren rond de meest essentiële strijdpunten. De afgelopen jaren nam de CNNDDHH het initiatief voor de grootschalige mobilisaties tegen corruptie en tegen het geweld tegen vrouwen. Ieder jaar reikt de CNDDHH ook prijzen uit voor mensen en organisaties met een bijzondere verdienste voor de bescherming van de mensenrechten. 

Resultaten

CNDDHH heeft over de jaren heen  een hele reeks succesvolle campagnes gevoerd, onder meer over de mensenrechtenschendingen door het regime van Fujimori, de nood aan een waarheidscommissie, de strijd tegen discriminatie, de gedwongen sterilisaties van vrouwen, de rechten van inheemse volkeren en nefaste wetsvoorstellen over wapens.