Image
Illustratie Amapolay - The Time is Now

Expo Klimaatrechtvaardigheid

Klimaatrechtvaardigheid door de ogen van jonge kunstenaars

 

Expo: Klimaatrechtvaardigheid

De klimaatcrisis treft niet iedereen gelijk. Integendeel. De grootste gevolgen raken vooral de mensen en landen die er het minst verantwoordelijk voor zijn, en die weinig middelen hebben om er iets aan te doen. In Bangladesh verdwijnen vissersdorpen in de stijgende zee. In Zambia leidt de droogte tot extreme hongersnood. In Brazilië worden volledige gemeenschappen verdreven door bosbranden. 
 
Dat klimaatonrecht is een gevolg van het oneerlijke systeem. We moeten het dus bij de wortels aanpakken. Het enige juiste antwoord op de klimaatverandering is een systeemverandering.  
 
Daar gaat 11.11.11 voor: samen schudden we overheden en bedrijven wakker, financieren we lokale projecten en zorgen we dat iedereen ter wereld de klimaatuitdagingen de baas kan. Samen pakken we klimaatonrecht aan. Nu het nog kan. 

Toch kunnen we nu al dromen van een klimaatrechtvaardige wereld. 
Maar hoe zal die er dan uitzien?
11.11.11 vroeg 4 dichters en 4 illustratoren om deze vraag te beantwoorden.

Marjan De Ridder

Marjan De Ridder (zij/haar), geboren in 1988, is een kunstenares uit Zwijndrecht, België. Haar werk is fluïde en meandert tussen woordkunst (klimaatdichter) en beeldende kunst. Zowel haar beeldende als haar literaire taal verwijst naar de organische wereld. Elk werk bevat een sterke vleug activisme of een knipoog naar utopische idealen.

Image
Portret Marjan De Ridder
Marjan De Ridder

Marjan De Ridder: DNA-tive

In 1920 besluiten een groep kunstenaars dat het rationalisme als kunststroming te optimistisch bleek. Er start een beweging die naar droombeelden refereert, het surrealisme. In dit werk “DNA-tive” wil Marjan De Ridder een droombeeld exploreren dat dreigend is maar tegelijkertijd de eenvoud van de werkelijkheid belicht.

 
Marjans klimaatactivisme komt voort uit het besef dat alles verbonden is. Elke levensvorm is vervlochten met een veelheid aan ecologische en organische factoren. Zelfs na ons bestaan worden we weer voeding voor anderen. We zijn zuurstof en groeistof voor elkaar. De schoonheid van dit besef is iets wat door de leiders van oorspronkelijke volkeren nog steeds wordt overgeleverd aan de volgende generatie. Daarom is het belangrijk dat we bij het zoeken naar oplossingen voor klimaatproblematieken oorspronkelijke volkeren aan het woord laten, zij leven al jaren een oplossingsgerichte levensstijl. 

“DNAtive” biedt als illustratief werk de schoonheid en de weidsheid van het universum maar laat tegelijkertijd zien dat er onheil en verderf dreigt. Het wil de mensen activeren zonder hen een doemdoek voor de ogen te binden maar door hen iets te geven om te redden. Tussen angst en heldhaftigheid daar luidt een startsignaal. Een kruispunt van ommekeer. Daar waar de tijger takken krijgt of de cacaoboon zijn vruchten loslaat. Daar waar sterfte en geboorte, onheil en redding elkaar raken, daar ligt een nieuw begin.
 

Image
Illustratie DNA-tive door Marjan De Ridder
Marjan De Ridder: DNA-tive - België, 2022

Ik zag een oude man vijgen wassen,
hij waste ze als waste hij een
al dan niet overleden geliefde,
kind, zichzelf voor een gebed:

Yousra Benfquih: fragment uit 'Onze Plek' - België, 2022

Beluister de opname:

Image
Portret Yousra Benfquih
Yousra Benfquih - foto door Wouter le Duc

Yousra Benfquih

Yousra Benfquih (zij/haar) is schrijver, dichter, onderzoeker en spoken word artiest. Sinds ze in 2017 de txt-on-stage wedstrijd Naft voor Woord won, is ze een vaste waarde op de Vlaamse podia. Haar werk lees je o.a. in Kluger Hans, DW B, Poëziekrant, De Revisor en Notulen van het Onzichtbare. In 2019 werd ze genomineerd voor de Joost Zwagerman essayprijs. In 2021 werd ze geselecteerd voor het Slow Writing Lab en in 2022 voor Vers van het Mes. Yousra behoort tot de vaste auteurspoule van Rekto:verso en geeft Spoken Word aan de opleiding Woord-Drama van de Kunsthumaniora.

Yousra Benfquih: Onze Plek
Dit gedicht – in de eerste plaats een spoken word gedicht, een gedicht dat moet worden voorgedragen, gesproken, verteld – spreekt een verlangen uit naar een meer wederkerige relatie tot de aarde en ‘more-than-human beings’.
Ik werd geïnspireerd door het werk van schrijfster en botanist professor Robin Wall Kimmerer over ‘the Honorable Harvest’, maar ook door de liefde waarmee ik laatst op een reis in Turkije een man vijgen zag wassen.
Het neemt de vorm aan van een gebed, en dat hoeft niet zo vreemd te zijn. Zoals wijlen Fatima Mernissi zei: ‘Writing is the most ancient form of prayer. To write is to believe that communication is possible, that other people are good, that you can awaken their generosity and desire to do good.’

Efi

Efi Sri Handayani (zij/haar) is een vrouwelijke kunstenaar/activist gevestigd in Jakarta, Indonesië. Ze maakt deel uit van Purple Code Collective, een collectief dat zich richt op feminisme en technologie.  
Haar voornaamste interesse is film, ze werkt momenteel ook als filmconservator voor Indonesische films.  Efi is een autodidactisch illustrator/tekenaar voor feministische en sociale rechtvaardigheidskwesties. 
 

Image
Portret Efi
Efi

Efi: 11.11.11 comic: Marks and Bleed

Wat me inspireerde om dit kunstwerk te maken is dat ik geloof dat de klimaatverandering onmiddellijke slechte gevolgen heeft voor vrouwen. Daarom moeten vrouwen het voortouw nemen in klimaatrechtvaardigheid. Omdat er niet zoiets bestaat als klimaatrechtvaardigheid zonder genderrechtvaardigheid.

Image
Efi: 11.11.11 Comic Marks and Bleed
Efi: Marks and Bleed - Indonesië, 2022

Mensen eens zo verdeeld
dromen nu samen
wat ze kunnen bereiken
bereiken wat ze samen dromen

Simon Sterck: fragment uit 'Energiek Aangedreven' - België, 2022
Image
Portret Simon Sterck
Simon Sterck

Simon Sterck

Simon Sterck (hij/hem) is een 17 jarige Belgische klimaatactivist uit Herent, België. Hij studeert rechten aan de KULeuven en is ook VN-jongerenvertegenwoordiger Duurzame Ontwikkeling bij de Vlaamse Jeugdraad en European Climate Pact Ambassador.
Met zijn jeugdige en positieve energie wil hij bijdragen tot een betere wereld en een verschil maken in de aanpak van de klimaatcrisis.

Simon Sterck: Energiek Aangedreven

Met dit gedicht wil ik benadrukken dat we de klimaatcrisis enkel samen kunnen aanpakken. Niet alleen wij mensen, die nu leven, maar ook zij – de fauna, flora, biodiversiteit én de komende generaties- zullen de gevolgen voelen als we niet onmiddellijk in actie komen. In het Antropoceen is de mens de band met de natuur en met elkaar verloren, dat moet veranderen.
 
Klimaatrechtvaardigheid betekent dat de klimaattransitie ook sociaal en rechtvaardig moet zijn. In het Westen hebben we historisch gezien veel meer bijgedragen tot de opwarming van de aarde, en voelen we nu toch minder de directe gevolgen dan in het globale Zuiden. Het is dus onze plicht om solidair te zijn en op te komen voor iets dat groter is dan ons. 

Het gedicht heeft ook een positieve insteek; elke tiende graad die we kunnen inperken creëert een wereld van verschil voor vele levens. Het gedicht kan gelezen worden als een warme uitnodiging om samen bij te dragen tot een klimaatrechtvaardige samenleving.

Amapolay Collectief: Carol Fernández & Fernando Castro

Amapolay is een grafisch collectief dat al 13 jaar bestaat en gevestigd is in Lima - Peru. Als een autodidactisch collectief in kunst en graveerwerk, zijn ze erin geslaagd een grafische taal met een eigen identiteit te ontwikkelen die elementen van de Peruaanse en Latijns-Amerikaanse populaire cultuur verzamelt en combineert met een krachtige, duidelijke en directe boodschap.

Ze hebben in de textielzeefdruk een ambacht en een techniek gevonden om zowel kunstwerken te maken, als een textiellijn te ontwikkelen die hen in staat stelt de verschillende activiteiten van het collectief zelf te beheren. De ontwikkeling van hun eigen merk heeft zowel de zelfstandigheid en onafhankelijkheid van het project mogelijk gemaakt, als de kans om samenwerkingen te genereren die bijdragen tot verandering in hun gemeenschap. Ook blijven zij affiches en grafische vormgeving gebruiken als communicatie- en propagandamiddelen in de breedste zin van het woord.

Ze hebben samengewerkt met verschillende collectieven, culturele ruimtes, instellingen, kunstenaars en galeries over de hele wereld en zo hun eigen merk gecreëerd dat wordt erkend en gewaardeerd om zijn esthetische en politieke bijdrage.  
 

Image
Portret Amapolay
Amapolay Collectief: Carol Fernández & Fernando Castro

Amapolay: The Time is Now

In het beeld ‘The time is now’ hebben wij geprobeerd het verlangen naar een toekomstige klimaatrechtvaardige wereld weer te geven door de ogen van kinderen, bij wie wij uiteindelijk onze hoop op verandering vestigen.

Ook de zin van Chico Mendes (vermoorde activist uit Brazilië) confronteert ons omdat we meer nodig hebben dan alleen klimaatactivisme om de onrechtvaardigheden op klimaat gebied in deze wereld aan te pakken; dagelijks worden er wereldwijd klimaat en milieu-leiders vermoord, dus het gaat er niet alleen om onze gewoonten te veranderen, maar ook om stelling te nemen tegen een systeem dat de natuurlijke rijkdommen van de planeet dreigt uit te putten. 

Image
Illustratie Amapolay - The Time is Now
Amapolay: The Time is Now - Peru, 2022

Amapolay: Dreaming of Another World

In het beeld ‘Dreaming of another world’ heeft het collectief Amapolay iedereen  opgenomen die meebouwt aan de andere wereld waarvan zij dromen.

Image
Illustratie Amapolay - Dreaming of Another World
Amapolay: Dreaming of Another World - Peru, 2022

“Milieudefensie wint rechtszaak tegen Shell“
“Europese Green deal wordt goedgekeurd in het Europees Parlement”
“2050, doelstelling Europa klimaatneutraal is behaald”

Proza-K: fragment uit 'Klimaatrechtvaardigheid' - België, 2022
Image
Portret Cleo & Kibi van Proza-K
Yves Kibi Puati Nelen & Cleo Klapholz

Proza-K

Proza-K is een dichterscollectief, opgestart door twee vrienden met een grote liefde voor het woord: de Congolees-Antwerpse Yves Kibi Puati Nelen (36) en de Joods-Antwerpse Cleo Klapholz (32). Deze twee woordkunstenaars met roots die de diversiteit van Antwerpen perfect omvatten, hosten maandelijkse open mic sessies in Kavka (Oudaan, Antwerpen) waar dichters, slam poets, rappers en andere woordkunstenaars een platform krijgen om hun talenten aan een publiek te tonen.

Sinds 2022 mogen zij de titel stadsdichter van de Stad Antwerpen dragen. Ze noemen zichzelf hedendaagse esculapen, het oud-Nederlands woord voor dokter. Omdat woorden helen, omdat de taal het medicijn is

Proza-K: Klimaatrechtvaardigheid

Deze stadsdichters schreven dit gedicht omdat zij zich zorgen maken over de toekomst. Omdat zij de maatschappij wil wakker schudden en hoopt hen met sterke woorden aan het denken te brengen.

Taak
velden ploegen
kogels gieten
wonden hechten

Johannes Lievens: fragment uit 'Groep 7' - België, 2022

Johannes Lievens

Johannes Lievens (hij/hem) is toneelspeler en kunstenaar. Hij behaalde in 2021 een Master Woordkunst met een honderd-dagen-lang klimaatprotest en een monoloog over De Baron in de bomen van Italo Calvino.

Hij werkte afgelopen jaar samen met Jonathan van der Horst aan Field Notes from a Catastrophe, een reeks voormiddagen over nieuwe verhalen rond de ecologische catastrofe, behaalde een Educatieve Master met een eindwerk over interviewen, was schrijfresident bij deBuren in Parijs, en maakte de theatervoorstelling Nycticorax nycticorax, samen met Emma Loncke.

Op dit moment werkt hij aan een nieuwe voorstelling, een rampenverhaal in de vorm van een komedie, over ecologie en generatieverschillen, geïnspireerd op De Laatste Zomer, een boek van Lydia Millet.

Johannes Lievens: Groep 7

Wanneer je klimaatrechtvaardigheid opzoekt op Google zit in die ene handeling, dat opzoeken, al zo veel wat niet rechtvaardig is. Voortdurend besteden mensen met veel privilege hopen werk uit aan mensen met minder privilege.

Groep 7 is een uitnodiging voor iedereen om na te denken over alternatieve werelden waarin we anders werken, leven, moeten, willen, eten, denken, voelen.

Image
Portret Johannes Lievens
Johannes Lievens - foto door Jurgen Delnaet
Image
Gefinancierd door de Europese Unie

Deze activiteiten worden aangeboden met de financiële steun van de Europese Unie binnen de projecten 1Planet4All. De inhoud ervan valt uitsluitend onder de verantwoordelijkheid van 11.11.11 en kan in geen geval worden beschouwd als een weerspiegeling van de standpunten van de Europese Unie.