Vergeet Afghanistan en de Afghaanse vrouwen niet
Op 15 augustus 2021 werd Razia Arefi gedwongen Afghanistan te ontvluchten toen de Taliban de macht overnamen in hoofdstad Kaboel. Ze heeft haar leven in België opnieuw opgebouwd, maar blijft diep verbonden met de strijd van Afghaanse vrouwen in haar thuisland. In dit interview vertelt ze openhartig over de uitdagingen van een nieuw begin in een vreemd land, de onderwijsinitiatieven die ze in het geheim organiseert voor meisjes in Afghanistan, en haar onvermoeibare inspanningen om de schrijnende situatie van Afghaanse vrouwen wereldwijd onder de aandacht te houden.
Hoe is je leven veranderd sinds je drie jaar geleden in België aankwam?
Razia Arefi: “Ik kwam op 24 augustus 2021 aan in België en ontmoette 11.11.11 in de eerste paar dagen. Ik was onzeker over de toekomst en wat ik hier zou doen. Maar nu, bijna drie jaar later, kijk ik terug en zie ik dat het redelijk goed is gegaan."
"Het eerste jaar was ik druk bezig met het leren van de taal. Ik heb Nederlands gestudeerd tot niveau 2.1, maar dat was niet genoeg om mezelf tevreden te stellen. Ik begon werk te zoeken, maar omdat mijn taalvaardigheid niet voldoende was, kreeg ik alleen aanbiedingen voor schoonmaakwerk, iets wat ik echt niet wilde doen.”
“Uiteindelijk begon ik via een project van Accent Interim in oktober 2022 te werken als jobconsulent. Na een jaar vond ik een nieuwe baan bij Groep Intro vzw, een organisatie die actief is in Vlaanderen en Brussel. Ze hebben verschillende projecten, maar richten zich voornamelijk op inclusief onderwijs, een inclusieve arbeidsmarkt en andere thema’s om een inclusieve samenleving te bereiken. Daar werk ik nu nog steeds.”
Net als in Afghanistan zet je je hier ook met jouw werk in voor de samenleving. Je werkte daar voor Moeders voor Vrede?
“Ja, ik was van 2008 tot 2021 de algemeen directeur van de organisatie Moeders voor Vrede, tot de Taliban de macht overnamen. We hadden projecten gericht op onderwijs, landbouw en medische zorg voor vrouwen, met als hoofddoel vrouwen te versterken in de samenleving.”
Wat is de huidige situatie in Afghanistan, in het bijzonder in Kaboel?
“De situatie wordt alleen maar erger. In het begin waren mensen hoopvol dat de Taliban niet lang aan de macht zouden blijven. Maar nu, bijna drie jaar later, zijn ze sterker en worden ze zelfs uitgenodigd voor internationale bijeenkomsten als vertegenwoordigers van Afghanistan."
"Dat is teleurstellend, omdat het laat zien dat de internationale gemeenschap hen in feite erkent, zelfs als ze dat niet officieel zeggen.”
“Zo werden de Taliban onlangs uitgenodigd voor een bijeenkomst in Doha, geleid door de Verenigde Naties. Er was een discussie over vrouwenrechten. Maar hoe kan je de situatie van vrouwen bespreken met een terroristische groep die vrouwenrechten ondermijnt én Afghaanse vrouwen uitsluit van de bijeenkomst? Er is geen wil vanuit de internationale gemeenschap om de Taliban verantwoordelijk te houden voor wat ze doen.”
Hoe is de situatie voor vrouwen in Afghanistan?
“De situatie is verschrikkelijk. Vrouwen mogen niet werken, niet naar school, niet alleen naar buiten gaan. Ze mogen niet reizen zonder een mannelijke voogd, geen hakken dragen, geen lichte kleuren dragen. Zo waren er vrouwen die witte schoenen droegen en daarvoor geslagen werden door de Taliban. Vrouwelijke leerkrachten moesten verplicht stoppen met werken en thuisblijven.”
“Veel vrouwen worden ook gearresteerd, gemarteld, verkracht of zelfs gedood als ze protesteren. Ze zetten hun families in de gevangenis om hen nog banger te maken. En de Taliban kunnen doen wat ze willen, omdat niemand hen verantwoordelijk houdt en mensen bang zijn om tegen hen in opstand te komen. Alleen degenen die buiten Afghanistan zijn, kunnen hun boodschap verspreiden.”
Ben je nog betrokken bij maatschappelijke projecten in Afghanistan?
“Ja, ik ben nog steeds actief betrokken bij twee projecten. Het eerste project is een geheime school voor meisjes in Afghanistan, die we in oktober 2022 hebben herstart met Moeders voor Vrede, nadat we een jaar moesten stoppen vanwege veiligheidsredenen. 75 meisjes volgen er elke dag in het geheim les, waar ze basisvakken studeren zoals aardrijkskunde, natuurkunde, chemie, Engels, literatuur en wiskunde.”
“De Taliban zijn al op bezoek geweest, maar ze weten niet dat de meisjes aan het studeren zijn. Ze denken dat het beroeps- en islamitische lessen zijn. Het is gevaarlijk werk, maar tot nu toe zijn we erin geslaagd om door te gaan zonder ontdekt te worden.”
“Het tweede project is een online leerinitiatief: het Sahar Learning Project, dat in juli 2024 begon. Met de steun van VDAB en Deloitte bieden we online ICT-cursussen aan meisjes in Afghanistan. Deze cursussen zijn zelfstudieprogramma's en vereisen dat de studenten toegang hebben tot een computer, internet en een goede beheersing van het Engels. Tot nu toe hebben we 30 meisjes in dit programma ingeschreven. De naam "Sahar" betekent ‘wanneer de zon opkomt’ of ‘het einde van de duisternis’ in het Perzisch, wat symbool staat voor hoop en het begin van een nieuwe dag.”
Wat is jouw boodschap aan de internationale gemeenschap?
“Mijn boodschap is simpel: vergeet Afghanistan en de Afghaanse vrouwen niet. Wat er nu gebeurt in Afghanistan, zal zich niet tot daar beperken; het zal de hele wereld beïnvloeden. De Taliban zijn een terroristische en extremistische groep, en als ze nog sterker worden, zullen ze een bedreiging vormen voor iedereen. Het is cruciaal dat de internationale gemeenschap actie onderneemt.”
“Wat mensen, en vooral vrouwen, doormaken in Afghanistan is verschrikkelijk. Dus vergeet hen alsjeblieft niet. Wat als jouw dochter geen onderwijs mocht volgen, niet mocht werken, geen witte schoenen of een kleurrijke jurk mocht dragen? Hoe zou jij je voelen? Zou je het accepteren? Dus zet jezelf alsjeblieft in hun plaats. Ze lijden, ze zijn slachtoffers, en de internationale gemeenschap doet niets.”
Wat zijn je hoop en plannen voor de toekomst?
"In Afghanistan had ik een carrière en voelde ik me nuttig, zowel voor mezelf als voor andere vrouwen. Hier in België probeer ik mezelf nog steeds te vinden. Vrijwilligerswerk helpt en de projecten met Moeders voor Vrede en VDAB geven me energie en motivatie. Mijn hoop is om verandering te zijn én te brengen voor andere vrouwen."
