The kids are alright...
Er bestaat een Palaus spreekwoord dat zegt A klukuk a rkemei, wat zoveel betekent als 'morgen moet nog komen'. Het spreekwoord dient om jonge kinderen in Palau zorg te leren dragen voor de toekomst. Wat we vandaag doen en laten, bepaalt hoe morgen eruit zal zien. Toch lijden diezelfde kinderen vandaag enorme verliezen en schade door de huidige klimaatcrisis waaraan ze zelf geen schuld hebben.
Wij zijn 60 jonge mensen. We komen uit Burkina Faso, Burundi, Nigeria, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Colombia, Nederland, Denemarken, Hongarije, Letland, België en Spanje. We hebben uiteenlopende achtergronden, maar allemaal ondervinden we de verwoestende effecten van de klimaatcrisis en vormen we één front in onze eisen voor de regeringshoofden op de COP-26.
We eisen dat loss and damage als een prioriteit behandeld wordt op COP-26 en op elke daaropvolgende klimaattop. We geloven dat wie het potje breekt, dat potje ook moet betalen.
We hebben uiteenlopende achtergronden, maar allemaal ondervinden we de verwoestende effecten van de klimaatcrisis en vormen we één front in onze eisen voor de regeringshoofden op de COP-26.
Vandaag stellen we het tegenovergestelde vast: de mensen die het potje breken, laten iemand anders de scherven bijeen vegen. De klimaatcrisis wordt veroorzaakt door mensen en landen die zorg niet centraal stellen in hun spreekwoorden, laat staan in hun beleid. Het gewelddadige klimaat van orkanen, droogtes en overstromingen ligt niet aan de basis van dit probleem, maar is het gevolg van climate violence. Een klimaat dat gevoed wordt door hebzucht, uitbuiting, concurrentiedrang, kolonisatie, ongelijkheid, racisme, intergenerationele onrechtvaardigheid en genderspecifiek geweld.
Als dat allemaal wat abstract klinkt, illustreren we graag even wat we bedoelen. Stel je voor dat je voor je levensonderhoud afhankelijk bent van een stuk land dat je verbouwt, maar dat je niet zelf bezit en dat je niet kan verwerven omdat je tot het verkeerde geslacht behoort. Toch zwoeg jij je elke dag te pletter om dat stuk grond vruchtbaar te maken. Jouw buren wonen in het grootste huis van de buurt en genereren massa's afval dat je land vervuilt. Je grond wordt onvruchtbaar. Je verliest jouw inkomen, je broodwinning en uiteindelijk je huis. Je probeert een schadevergoeding te verkrijgen bij de lokale rechtbank maar die wordt geweigerd. Je probeert jouw situatie aan te kaarten aan de andere kant van de oceaan, waar beleidsmakers beslissingen nemen over het lot van bomen, water, lucht en over jouw gemeenschap. Maar je stem wordt niet gehoord. Al wat je nog rest, zijn de kleren aan je lijf. Je geniet geen enkele bescherming tegen eender welke vorm van geweld. Je treedt in de voetsporen van de 30 miljoen mensen die al op de vlucht moesten slaan voor klimaatverandering.
Het gewelddadige klimaat van orkanen, droogtes en overstromingen ligt niet aan de basis van dit probleem, maar is het gevolg van climate violence
Dit fictieve verhaal weerspiegelt perfect de ontelbare verhalen van mensen die leven in een klimaat van geweld. Mensen die we tijdens de COP-26 hebben ontmoet en die activisten zijn geworden zodat anderen deze dagelijkse realiteit niet hoeven mee te maken. Mensen zoals Marinel Sumook Ubaldo, een 24-jarige Filippijnse die samen met haar gezin in harmonie leefde met de natuur maar die het slachtoffer werd van de Tyfoon Haiyan. Of beter gezegd: van climate violence. Zij is een activiste geworden, niet uit vrije wil maar uit noodzaak, om te voorkomen dat haar gemeenschap of andere mensen hetzelfde lot (nog eens) moeten ondergaan.
In plaats daarvan moeten we naar een climate of care gaan en zorg centraal stellen in het Verlies- en Schadebeleid. Een climate of care richt zich op de fysieke, economische en ernstige psychische lasten veroorzaakt door loss and damage. Een climate of care kan gebaseerd zijn op gemeenschap, lokale oplossingen, collectieve inspanningen, gelijkheid, intersectionele reacties, machtsdeling en aandacht voor geestelijke gezondheid.
We moeten naar een climate of care gaan en care centraal stellen in het loss and damage beleid. Een climate of care richt zich op de fysieke, economische en ernstige psychische lasten veroorzaakt door loss and damage.
Hoe gaan we naar een climate of care?
Laat, ten eerste, degenen die het potje breken dat potje ook betalen. De landen en bedrijven die het meest bijdragen aan deze klimaatcrisis moeten verantwoordelijk worden gesteld. De tijd van vrijwillige engagementen is voorbij. We moeten overgaan tot structurele en juridisch bindende aansprakelijkheid. Er is nood aan een structureel kader waar historische schade in rekening wordt gebracht en waar klimaatadaptatie en mitigatie een prioriteit zijn zodat nog meer loss and damage in de toekomst vermeden kan worden. De financiering daarvan moet gebaseerd zijn op verantwoordelijkheid, niet op liefdadigheid, en moet losstaan van de financiering die nodig is voor klimaatadaptatie en mitigatie. Een verhoging van het aantal NDC's (nationaal bepaalde bijdragen) die regelmatige, expliciete en juridische bindende loss and damage bijdrageplannen omvatten, is een van de middelen om ervoor te zorgen dat de verantwoordelijken zich aan hun beloften houden.
Zet vervolgens gemeenschappen centraal in elk loss and damage beleid. Zij die ermee te maken hebben gehad, weten hoe ingrijpend loss and damage zijn. Laat hen de reikwijdte en impact van het beleid bepalen. Geef gemeenschappen zeggenschap over de middelen en programma's voor loss and damage, en zie erop toe dat vrouwen en kinderen vertegenwoordigd zijn. Om nog meer loss and damage te vermijden, moeten bossen en natuurlijke habitats beschermd worden door hun rechtmatige voogden zodat zij zich kunnen ontfermen over de rijke biodiversiteit die we nodig hebben. De getroffen gemeenschappen centraal stellen in loss and damage beleid, betekent ook zorg dragen voor hun emotionele welzijn. Voorzie ondersteuning en hou rekening met emotioneel welzijn.
Om nog meer loss and damage te vermijden, moeten bossen en natuurlijke habitats beschermd worden door hun rechtmatige voogden zodat zij zich kunnen ontfermen over de rijke biodiversiteit die we nodig hebben.
Herdefinieer tenslotte wereldburgerschap in het licht van klimaatgerelateerde migratie. Zorg ervoor dat mensen verhuizen omdat ze dat willen, niet omdat ze gedwongen worden door rampspoed. Middelen, grond en herstelbetalingen moeten toegankelijk zijn en eerlijk worden verdeeld.
Herbekijk welke jeugd je ons wil geven zodat we niet langer het gewicht van de wereld op onze schouders moeten torsen en niet volwassen moeten worden in volle crisissituatie. Laat dit climate of violence niet onze erfenis zijn, want wij zijn jullie morgen.
Getekend,
60 jeugdactivisten die grenzen en culturen overschrijden in een gedeelde zoektocht naar klimaatrechtvaardigheid
*Dit opiniestuk is gericht aan de regeringsleiders op de COP-26 en werd opgesteld door 60 jonge mensen uit landen van over de hele wereld. Zij zijn samengekomen om een gemeenschappelijke oproep te lanceren voor klimaatrechtvaardigheid. Voor de meesten onder hen is Engels niet de moedertaal. Toch zijn ze erin geslaagd om binnen een tijdsbestek van slechts enkele uren naar elkaar te luisteren, ervaringen te delen en een visie te formuleren voor de toekomst. “Als wij dat kunnen, dan kunnen politici dat ook”.
