Gelijke toegang tot kwaliteitsvol onderwijs en levenslang leren tijdens en na de coronacrisis
Enkele maanden geleden sloten scholen en opleidingsinstellingen in ruim 190 landen hun deuren in de strijd tegen de verspreiding van het COVID-19 virus. Die beslissing trof toen meer dan 90% van de leerlingen, hetzij meer dan 1,5 miljard kinderen en jongeren wereldwijd.
Leraren en directies bundelden hun krachten om de leerlingen zo goed mogelijk te begeleiden aan de hand van digitale platforms en afstandsonderwijs. Niemand mocht achterblijven. Maar toch is een aanzienlijk aantal leerlingen en studenten in deze periode van schoolsluiting afgehaakt. Ofwel door een gebrek aan infrastructuur, ofwel omdat deze onderwijsvorm niet aansloot bij kinderen en jongeren met een beperking, leerstoornis of nog uit kwetsbare milieus. En dat baart zorgen.
De coronacrisis zet de ongelijkheden op het vlak van onderwijskansen nog eens extra in de verf. Afstandsleren is namelijk niet mogelijk voor iedereen. Niet iedereen beschikt over de kennis om online te leren, niet iedereen heeft een computer tot zijn beschikking, niet iedereen heeft toegang tot internet, of überhaupt tot stroom.
De gezondheidscrisis heeft de digitale kloof tussen rijke en arme landen en tussen stedelijke en plattelandsgebieden alleen maar groter gemaakt. Ongelijkheid bestaat er ook tussen jongens en meisjes. Voor veel meisjes is de kans reëel dat de tijdelijke schoolsluiting permanent wordt en ze hierdoor hun kansen voor de toekomst vergooien. Ze verliezen niet alleen het contact met de school, maar worden ook veel meer dan jongens blootgesteld aan huishoudelijk en seksueel geweld. Ook voor kinderen en jongeren uit kwetsbare groepen of met een handicap zijn de gevolgen voelbaar. Afstandsonderwijs is vaak niet op deze doelgroep afgestemd. Zo bestaat er op het vlak van e-learning nog weinig voor doven en slechthorenden of voor blinden en slechtzienden
De gezondheidscrisis heeft de digitale kloof tussen rijke en arme landen en tussen stedelijke en plattelandsgebieden alleen maar groter gemaakt
Volgens de laatste cijfers van UNESCO zijn op dit moment de schoolpoorten in 106 landen momenteel gesloten en treft dit 60,5% van de schoolgaande bevolking. Natuurlijk moeten we hier ook rekening houden met de huidige schoolvakanties. Ongerustheid over de toekomst van veel scholieren en studenten is gegrond. We zijn ongerust, enerzijds omdat deze maatregelen een directe impact hebben op het leren en anderzijds omdat de schoolsluiting een indirecte impact heeft op hun gezondheid en hun welzijn. Voor heel wat kinderen is naar school gaan namelijk veel meer dan leren alleen.
Nog volgens UNESCO, krijgen 365 miljoen kinderen hun enige evenwichtige maaltijd per dag via de school. Net als voeding, zijn ook heel wat kinderen voor hun gezondheid aangewezen op de schoolarts. Het gaat dan niet alleen om vaccinatie, maar ook om psychosociale begeleiding. De school biedt immers ook bescherming tegen intra-familiaal geweld, gedwongen huwelijken, zwangerschappen en kinderarbeid. Volgens gegevens van de internationale arbeidsorganisatie ILO zijn er wereldwijd meer dan 150 miljoen werkende kinderen. Het risico bestaat dat vroegtijdig schoolverlaten en kinderarbeid als gevolg van de Covid-19 pandemie zal toenemen. Des te belangrijker zijn de programma’s die zich richten op het uitroeien van kinderarbeid door in te zetten op goed onderwijs.
We maken ons dan ook terecht zorgen over de impact van de schoolsluitingen op kinderen en jongeren in kwetsbare situaties zoals meisjes, gehandicapte kinderen, migrantenkinderen of kinderen uit minderheidsgemeenschappen voor wie de terugkeer naar school extra moeilijk dreigt te worden. Het heropenen van de scholen vraagt dan ook om een kindvriendelijke en veilige aanpak waar de veiligheid van het onderwijzend personeel en alle leerlingen centraal staat.
De afgelopen decennia is er hard gewerkt om SDG's te bereiken en om zoveel mogelijk kinderen en jongeren toegang te geven tot kwaliteitsvol onderwijs en vorming. Door de coronacrisis dreigen deze inspanningen verloren te gaan. We vragen om de krachten te bundelen, om zowel tijdens als na de crisis het recht en de toegang tot kwaliteitsvol en inclusief onderwijs voor alle kinderen en jongeren, en vooral voor hen in moeilijke situaties, te waarborgen.
Wat moet er gebeuren?
- De basisprincipes van onderwijs in noodsituaties toepassen op basis van het INEE
- In afstandsonderwijs investeren door het voor zoveel mogelijk kinderen en jongeren toegankelijk te maken
- De leerkrachten en directies zoveel mogelijk ondersteunen om de continuïteit in het (levenslang) leren te waarborgen
- De leerkrachten en directies steunen bij het heropenen van de onderwijsinstellingen met speciale aandacht voor de meest kwetsbare groepen kinderen en jongeren
- Pleiten voor een kindgerichte en veilige heropening van de scholen en opleidingscentra, met extra aandacht voor hygiëne, gendergelijkheid, medische en psychosociale begeleiding en het verdelen van maaltijden
Educaid.be, Belgisch platform voor onderwijs en vorming in de ontwikkelingssamenwerking
