Filipijnse ajuinen worden goudklompjes, maar wie zijn de winnaars?
Ajuin: een onmisbaar ingrediënt in vele keukens. Ook in die van de Filipijnse. Maar wat als 1 kilogram van dit smaakgevende kleinood duurder wordt dan het loon van een dagarbeider? Wat is er aan de hand in het land waar stewards van Philippine Airlines ajuinen proberen binnen te smokkelen?
Voedselprijzen swingen overal de pan uit. En dat is in de Filipijnen niet anders. 700 pesos, of bijna 12 euro, moet je ondertussen neertellen voor 1 kilogram ajuinen. Een jaar geleden was dit nog 3,30 euro, toen al het dubbele van de gemiddelde uienprijs wereldwijd.
Al in augustus 2022 waarschuwde het ministerie van landbouw dat er schaarste op komst was. De Filipijnen produceren zelf maar 80% tot 90% van de consumptie waardoor er hoe dan ook jaarlijks een tekort is. Maar onvoorspelbare factoren zoals ziektes, weersomstandigheden - denk aan intensere tyfoons door klimaatverandering - of stijgende prijzen van o.a. sproeistoffen doen het tekort verder oplopen.
Gezinnen betalen de prijs
Het ministerie van landbouw stelde dus toen al voor om uien te importeren, maar Bongbong Marcos, de president en tevens de bevoegde minister voor Landbouw, wou er niets van weten. Met de bekende gevolgen van dien.
De doorsnee Filipijn betaalt de prijs voor deze beslissing van de president. Maar de prijs voor ajuinen is niet de enige die is gestegen. Eerder dit jaar was er ook een prijsstijging van varkensvlees als gevolg van de varkenspest. Daarna volgden prijsstijgingen van vis, suiker en met de intrede van vogelgriep dit jaar wordt voorspeld dat ook kip en eieren in prijs zullen stijgen. Dit betekent dat een doorsnee gezin momenteel een derde van hun budget uitgeeft aan voedsel.
Ajuinenkartels
Volgens Hazel Tanchuling van de ngo Rice Watch Action Network is er een kleine groep van uienhandelaars die de prijzen kunstmatig hoog houden én schaarste creëren door een beperkte voorraad op de markt brengen. “Eén ding weten we zeker”, zegt Hazel, “de hoge prijs heeft niets te maken met de prijs die boeren van tussenhandelaars krijgen. De boeren hebben geen opslagruimte en verkopen hun producten doorgaans aan lage prijzen, zelfs tijdens deze prijspiek. Indien er een prijsgarantie zou komen, zouden boeren sterker gestimuleerd worden om meer te telen. Er is dus zeker werk aan de winkel voor de overheid.”
Daarnaast is het geen geheim dat heel wat landbouwproducten, waaronder ajuinen, het land worden binnen gesmokkeld. Geen nieuw fenomeen. Zo zijn er Chinese netwerken die de douane ontlopen of producten onder vervalste documenten invoeren, zoals groenten als sierplanten. Daarop worden dan minder taksen betaald en vooral grote winsten gemaakt.
Nood aan structurele maatregelen
De recordprijzen hebben wel heel wat parlementsleden wakker geschud. Beloften om de zaak te onderzoeken werden gemaakt. En een senator haalde meteen een onderzoek van 2013 naar boven waaruit wel degelijk bleek dat er een ajuinenkartel opereert die de prijzen beïnvloedt om maximale winst te maken.
Daarnaast lanceerde President Marcos in november 2022 ook het Kadiwa ng Pasko-project. Dat project biedt boeren de kans om rechtstreeks aan de consument te verkopen. Op die manier zijn zowel boeren als consumenten winnaars. Boeren omdat ze zelf een betere prijs krijgen en de consument omdat ze minder betaalt. Helaas is dit initiatief voorlopig onvoldoende om tegengewicht te bieden aan de commerciële markt.
Toch ziet Hazel van ngo Rice Watch Action Network - een internationale projectpartner van 11.11.11 - nog kansen: “Onderzoek is goed en ook een project als Kadiwa oogt mooi. Zonder structurele maatregelen lossen we dit soort crisissituaties echter niet op. De boeren vragen een betere ondersteuning van de overheid, zoals opslagruimte, wegeninfrastructuur en opleidingen. Enkel zo kunnen ze een dam opwerpen tegen de kartels die de uienmarkt verzieken.
Te midden van al dit rumoer kondigde de regering-Marcos begin januari ook nog plannen aan om 21 ton uien in te voeren. Goed nieuws voor de gezinnen klinkt het, maar een nachtmerrie voor boerenorganisaties omdat de oogstperiode, waarvan de piek loopt tussen februari en mei, nakende is. Een import zal immers zeker en vast de prijs van hun oogst naar beneden halen. Zal de boer in de Filipijnen wel voortploegen?
