Belgische banken investeren in illegale nederzettingen in Palestina.
Europese bedrijven en financiële instellingen spelen een cruciale rol in Israëlische illegale nederzettingen in Palestina. Tot die conclusie komt 11.11.11 in een internationaal rapport. Daarin worden de geldstromen blootgelegd tussen banken en bedrijven actief in bezet Palestijns gebied.
28 Sep 2021
4 minuten
Ook Belgische namen duiken op in het rapport: banken als BNP Paribas & KBC, maar ook chemiegroep Solvay. “Ontoelaatbaar”, stelt 11.11.11-directeur Els Hertogen. “De bouw en expansie van illegale nederzettingen zijn oorlogsmisdaden onder het internationaal recht. Banken en bedrijven zijn verplicht strenge maatregelen te nemen op vlak van mensenrechten.”
Nieuw rapport legt banden bloot
In een nieuw rapport Don’t Buy Into Occupation (DBIO) leggen 11.11.11, Fairfin & Intal samen met 23 Palestijnse en Europese organisaties de banden bloot tussen financiële instellingen en bedrijven actief in de illegale Israëlische nederzettingenpolitiek. Samen identificeerden de organisaties maar liefst 672 banken, vermogensbeheerders, verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen die bedrijven actief in bezet Palestijns gebied ondersteunen, goed voor een totaalsom van 255 miljard USD.
"Erg verontrustend en totaal ontoelaatbaar”, stelt 11.11.11-directeur Els Hertogen. “De bouw en uitbreiding van Israëlische nederzettingen zijn oorlogsmisdaden onder het internationaal recht. Financiële instellingen dragen onder andere volgens de VN de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat de ondernemingen waarin zij investeren het internationaal recht respecteren. Hetzelfde geldt voor bedrijven die direct en indirect actief zijn in de bezet gebied, daar zijn geen excuses voor te maken.”
"Financiële instellingen dragen onder andere volgens de VN de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat de ondernemingen waarin zij investeren het internationaal recht respecteren. Hetzelfde geldt voor bedrijven die direct en indirect actief zijn in de bezet gebied, daar zijn geen excuses voor te maken.”
Belgische banken onder de loep
Grote Belgische banken en investeringsfondsen duiken op in het onderzoek. Financiële instellingen als KBC, Ackermans & van Haaren en Bank Degroof Petercam investeren samen 2.5 miljard USD in bedrijven die gelinkt kunnen worden aan mensenrechtenschendingen in bezet Palestijns gebied. De grootste naam in het onderzoek is echter BNP Paribas. De Franse grootbank blijkt de grootste Europese crediteur (17,3 miljard USD, ongeveer € 14,14 miljard) van bedrijven actief in de illegale nederzettingenindustrie en is daarnaast de 12de grootste Europese investeerder (3,335 miljard USD, ongeveer € 2,72 miljard).
“Hoewel de hoofdzetel zich in Frankrijk bevindt, is dit ook een fundamentele kwestie voor België. De federale overheid is namelijk de grootste aandeelhouder van BNP Paribas. Ze krijgt mee dividenden op basis van de onderzochte investeringen”, verduidelijkt Jozef Vandermeulen van FairFin. “De bank investeert in technologiebedrijven actief in surveillanceactiviteiten, firma's die Palestijnse huizen vernietigen en zelfs wapenproducenten. Ze schermt met haar mensenrechtenbeleid, maar in de praktijk blijkt dat vooral een mooi verhaaltje om de buitenwereld voor te houden.” Zo roept het rapport onze federale overheid ook op om haar invloed aan te wenden bij BNP Paribas. Als grootste aandeelhouder kan ze de bank aanmoedigen haar relaties te herbekijken met bedrijven actief in de nederzettingenindustrie en haar ter verantwoording roepen.
Ook chemiebedrijf Solvay betrokken
Naast banken zien we eveneens de naam van Solvay prijken in het rapport. De chemiegroep met hoofdzetel in het Brusselse Neder-Over-Heembeek duikt als enige Belgische bedrijf op in de lijst van 50 bedrijven die actief betrokken zijn de illegale Israëlische nederzettingenindustrie. In 2019 werden Solvay-producten waargenomen op de bouwplaats van het Bardalaproject, een infrastructuurproject waarbij Palestijnse waterbronnen in bezet gebied worden afgeleid naar Israëlische nederzettingen door het Israëlische waterbedrijf Mekorot.
Volgens Els Hertogen is “het project een mechanisme om Israëls greep op bezet gebied en natuurlijke hulpbronnen te versterken. Dat terwijl Palestijnse gemeenschappen zelf niet langer toegang hebben tot de waterbron”. Wanneer de activiteiten, producten of diensten rechtstreeks verband houden met ernstige mensenrechtenschendingen, wordt verwacht dat een bedrijf niet zomaar in zee gaat met een partner als Mekorot, ook voor Solvay zou dat het geval moeten zijn. Mensen water ontnemen en er winst op maken, dat is geen mensenrechtenbeleid.”
"Mensen water ontnemen en er winst op maken, dat is geen mensenrechtenbeleid.”
Desinvestering als antwoord
Welke stappen moeten dan precies ondernomen worden door crediteurs en betrokken bedrijven? Het DBIO-rapport formuleert een reeks van 26 aanbevelingen voor bedrijven, financiële instellingen, Europese regeringen en lokale besturen in de EU-lidstaten. Een van de belangrijkste spitst zich toe op internationale financiële instellingen, zoals banken en pensioenfondsen. Zij hebben volgens de Don’t Buy into Occupation coalitie een verantwoordelijkheid om hun invloed aan te wenden. Als bedrijven weigeren hun activiteiten aan te passen of stop te zetten in de nederzettingen, dan moeten financiële instellingen stappen ondernemen om te gaan desinvesteren.
Zo gaf de Kommunal Landspensjonskasse, de grootste pensioenmaatschappij van Noorwegen in juli 2021 alvast het goede voorbeeld. Ze trok zich terug uit maar liefst 16 bedrijven die banden hebben met de Israëlische nederzettingen. In september 2021 kondigde ook het Noorse Government Pension Fund aan dat het alle investeringen in drie nederzettingen bedrijven beëindigt.
