Image
Achter de streepjescode: ongelijkheid in de voedselketens
Dossier
Miljoenen vrouwen en mannen die ons voedsel produceren worden geconfronteerd met armoede en onaanvaardbare arbeidsomstandigheden, ondanks de miljardenwinsten in de voedingsindustrie. Dat blijkt uit een nieuw rapport dat Oxfam vandaag publiceert.
Het rapport, "Workers’ rights in supermarket supply chains", stelt de machtsconcentratie in de voedingsindustrie aan de kaak en is kritisch over de rol van supermarkten in onze voedingsketens.
Enkele bevindingen:
- In de EU hebben de 10 grootste supermarkten bijna de helft van de detailhandel in voedsel in handen. Overal in de wereld incasseren supermarkten een groeiend aandeel van de kassaprijs die de consument betaalt, tot wel 50% in sommige productketens, terwijl het aandeel voor de arbeiders en producenten is gedaald, in bepaalde productketens tot minder dan 5%.
- Het aandeel dat naar werknemers en kleinschalige boeren gaat, is te klein om een minimale waardige levensstandaard te verzekeren. In de productieketens waarin vooral vrouwen werken, is de kloof tussen een leefbaar inkomen en het eigenlijk inkomen het grootst.
- Terwijl veel arbeiders en kleinschalige boeren in armoede leven, genereerden de 8 grootste beursgenoteerde supermarktketens in 2016 bijna een biljoen dollar omzet, 22 miljard dollar in winst en vloeide 15 miljard dollar terug naar de aandeelhouders.
- Een bevraging onder arbeiders en kleinschalige boeren in vijf landen - Zuid-Afrika, Italië, de Filipijnen, Thailand en Pakistan - toonde dat de meerderheid moeite heeft om voedsel te voorzien voor zichzelf en de familie, en daar niet altijd in slaagt.
- Op basis van publiek beschikbare informatie over hun bedrijfsbeleid en –praktijk werden de grootste en snelst groeiende supermarkten in Nederland, Groot-Brittannië, Duitsland, en Verenigde Staten geëvalueerd op transparantie in de toeleveringsketen en op behandeling van arbeiders, kleinschalige boeren en vrouwen in de keten. Alle 16 supermarktketens scoorden zeer slecht.
- In de voedingsindustrie gekenmerkt door machtsconcentratie, gebruiken supermarkten hun marktmacht om van hun leveranciers steeds lagere prijzen te eisen en risico's op hen af te wentelen. Gevolg: veel toeleveranciers zijn het slachtoffer van oneerlijke handelspraktijken en schokkende ongelijkheid kenmerkt onze voedingsketens.
Met de campagne 'Behind the Barcodes' roept Oxfam beleidsmakers en bedrijven op om onmenselijke arbeidsomstandigheden en discriminatie tegen vrouwen in de voedingsindustrie uit te bannen en de transparantie en waardeverdeling in onze voedingsketens te verbeteren.
Onze politici moeten aan de slag!
- De vooropgestelde Europese wetgeving over oneerlijke handelspraktijken in de voedingssector is goed nieuws voor kleinschalige voedselproducenten van over de hele wereld, maar ze moet worden aangescherpt als ze werkelijk een verschil wil maken in het leven van de vrouwen en mannen die het meest worden blootgesteld aan oneerlijke praktijken door supermarkten.
- Belgische beleidsmakers moeten bouwen aan internationale en nationale wetgeving die bedrijven verplicht om mensenrechten te respecteren doorheen productieketens die de hele wereld omspannen. Het bindend VN-verdrag voor mensenrechten en bedrijven, en een nationale zorgplicht voor bedrijven, zoals in Frankrijk, zijn daarvoor belangrijke instrumenten.
- Beleidsmakers moeten de transitie naar een duurzaam voedingssysteem ondersteunen. Hiervoor zijn maatregelen nodig die eerlijke handelsketens bevorderen en agro-ecologische productiemethoden stimuleren, gebaseerd op lokale afzetmarkt en korte ketens tussen producten en consumenten.
