RDC - Radio Maendeleo

Radio Maendeleo geeft al ruim twintig jaar een stem aan de gewone Congolees in Zuid-Kivu. Dat lijkt evident, maar de media staan erg onder druk in Congo. Ook lokale radio's moeten op hun tellen letten. 11.11.11 sprak met Thais Bagula, directeur van Radio Maendeleo, over zijn werk en de persvrijheid in Congo.

Radio Maendeleo heeft een originele manier van werken. Hoe zit die in mekaar?

Radio Maendeleo brengt onafhankelijke informatie tot bij de bevolking van Zuid-Kivu en geeft een stem aan lokale gemeenschappen, ngo's, mensenrechtenverdedigers, enzovoort. We zenden 24 uur op 24 uit in het Frans en het Swahili. 11.11.11 steunde ons al in de beginjaren en we zijn blij dat we nu opnieuw kunnen samenwerken.

Sinds een tiental jaren werken we met 'radioclubs'. Vrijwilligers luisteren samen met lokale gemeenschappen naar bepaalde uitzendingen en gaan daarover in gesprek met de bevolking. Zo krijgen onze journalisten nieuwe informatie en feedback en ontstaat er een dialoog. Radio Maendeleo is dus geen eenrichtingsverkeer. Vandaag tellen we zo'n honderd clubs.
Soms hebben onze uitzendingen politieke gevolgen. Toen een poosje terug de provinciale regering een wet over de bescherming van mensenrechtenverdedigers en journalisten niet wilde goedkeuren, hebben we samen met mensenrechtenorganisaties een aantal programma's over deze kwestie uitgezonden. Die leidden tot grote verontwaardiging bij de bevolking. De provinciale overheid kwam daardoor terug op haar beslissing en keurde de wet goed.

Hoe zit het nu met de persvrijheid in Congo?
De vrijheid van meningsuiting gaat zienderogen achteruit. Verschillende radio's zijn door de overheid gesloten. De VN-radio Okapi is een tijdlang geblokkeerd en Radio France Internationale, de belangrijkste internationale radiozender, is uit de ether gehaald. Enkele maanden geleden besliste de minister van Informatie dat alle tv-zenders en radio's een contract moeten voorleggen om fragmenten van buitenlandse media te mogen uitzenden. Anders kan hun licentie ingetrokken worden. Maar kleine radio's zoals wij hebben niet de mogelijkheid om zo'n contract af te sluiten met grote mediahuizen. Samen met het middenveld hebben we daarom sterk geprotesteerd tegen deze maatregel.

Wat doen jullie rond verkiezingen?
Elke week zenden we een uur lang informatie uit over de verkiezingen. Naast het klassieke politieke debat informeren we de Congolezen over de praktische organisatie van de verkiezingen. Basisinformatie als 'wat zijn verkiezingen?' , 'hoe moet je stemmen?' of 'wat is de rol van een verkozene?' komt aan bod.
Daarnaast werken we aan conflictpreventie. We willen niet dat het Burundese scenario zich in Congo herhaalt. Daar leidde het optreden van president Nkurunziza om langer aan de macht te blijven tot massaal geweld met vele doden. Vandaag zijn er meer dan 300.000 vluchtelingen in de buurlanden. Daarom sensibiliseren we politici en jongeren over geweldloosheid. Vooral werkloze jongeren zijn erg vatbaar voor manipulatie door malafide politici. Aan de hand van interviews met Burundese vluchtelingen proberen we te begrijpen wat er in Burundi gebeurd is en hoe het zover kon komen.

Oost-Congo staat bekend als een onveilige omgeving. Hoe gaan jullie hiermee om?
Ons werk is niet altijd gemakkelijk. Een tijdje geleden maakte ik een uitzending over een gewapende groep in de regio Shabunda. Tijdens een interview zei de leider dat hij het Congolese regeringsleger zou aanvallen. Toen ik het leger en de provinciale overheid om een reactie vroeg, beschuldigden ze ons ervan samen te werken met de rebellengroep. We kregen een maand verbod om uit te zenden.

Jammer genoeg reageert de overheid wel vaker negatief als we kritische vragen stellen. De leden van onze radioclubs worden geregeld bedreigd door plaatselijke autoriteiten, soldaten en inlichtingendiensten. Onlangs nog werd een motorfiets van Radio Maendeleo stukgemaakt als wraak voor een kritische reportage en om ons te beletten naar het binnenland te reizen. Onze correspondent riskeerde in elkaar geslagen te worden, maar de bevolking beschermde hem en hielp hem ontkomen. De bevolking neemt het vaak voor ons op.

Tot slot, wat is je droom voor Radio Maendeleo?
Ik hoop dat we de komende jaren tot in de verste uithoeken van Zuid-Kivu kunnen uitzenden. Het gebeurt geregeld dat gewapende groepen, ook leger en politie, illegale wegbarrières opzetten en mensen afpersen. Als wij dat publiek maken worden de barrières vaak opgeheven. Wij kunnen echt iets betekenen tegen dergelijke misbruiken. Een groter bereik zorgt er ook voor dat meer mensen geïnformeerd zijn over de verkiezingen en dat is goed voor de democratie in ons land.