C189: een gamechanger
Een onzichtbare job zonder respect? Niet met C189 als wapen.
10 Jun 2021
3 minuten
Tegenover de onzekere achtergrond van huishoudwerkers staat een job zonder zekerheid. Om daar iets aan te doen, is in 2011 Conventie 189 (C189) van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) goedgekeurd. Het revolutionair internationaal akkoord tussen werkgevers, werknemers en overheden blaast in 2021 10 kaarsjes uit. Wat zijn vandaag hete hangijzers voor huishoudwerkers en wat zegt C189?
Informeel werk
Geen contract? Dat betekent geen toegang tot sociale bescherming en arbeidsrechten als rusturen, vakantie en ziekteverlof. Ongeveer 1 op 3 huishoudwerkers kan niet op lokale arbeidsrechten terugvallen. Ruwweg de helft van alle huishoudwerkers heeft geen rustdag, geen vakantie en geen afgebakend uurrooster.
C189 heeft het over het ‘recht op informatie’, liefst in de vorm van een geschreven contract. Dat moet onder andere de werkgever en werknemer benoemen, de duur van het contract aangeven en het type werk afbakenen.
Toch heeft het gros van huishoudwerkers nog steeds geen contract. Vakbonden informeren daarom zwartwerkers over de bijbehorende gevaren en eisen van overheden dat ze werken zonder contract bestrijden. Daarnaast hameren ze op het versterken en uitbreiden van arbeidsrechten en sociale bescherming.
Loon
Huishoudwerkers hebben de laagste lonen ter wereld en krijgen maar 40% van wat een arbeider gemiddeld krijgt. Ze zijn de groep met het minste toegang tot een minimumloon: een op vijf landen sluit hen hiervan uit. Deze situatie hangt samen met hun lage sociale status en is vaak een bewuste politieke en sociale keuze.
Conventie 189 vraagt landen om huishoudwerkers dezelfde bescherming te geven als andere arbeiders. En roept op om hen toegang te geven tot het nationale minimumloon, als dat er is.
Dankzij de ratificatie en implementatie van de conventie in verschillende landen, kunnen heel wat huishoudwerkers eindelijk genieten van een minimumloon. Maar vaak is dat loon te laag om te overleven. Daarom richten meerdere vakbonden hun peilen op een hoger minimumloon voor alle arbeiders. Denk maar aan de ‘Fight For €14’-campagne van het ABVV in België.
Een veilige werkvloer
Omwille van hun genderidentiteit, afkomst en klasse, botsen huishoudwerkers vaak op fysiek, psychisch en seksueel misbruik. “Het aantal huishoudwerkers dat botst op geweld? Ontelbaar”, getuigt Anita Magdalena Mogollon uit Peru.
Dwangarbeid en verplichte arbeid zijn verboden dankzij C189 en ook de strijd tegen discriminatie wordt expliciet vermeld. Daarnaast heeft de conventie speciale clausules die een veilige werkvloer eisen. Toch kijken huishoudwerkers niet alleen naar het 10-jarig akkoord om iets aan intimidatie en geweld te doen.
De nieuwste IAO-Conventie 190 (C190) eist een veilige werkvloer met extra aandacht voor gender-gerelateerd geweld en intimidatie. En dat ook voor wie in de informele economie actief is. Geen wonder dat huishoudwerkers wereldwijd vandaag achter C190 staan.
Campagnevoeren werkt. Wat FOS doet, werpt vruchten af. Verhalen zoals deze moeten verteld worden, want ze bewijzen dat internationale solidariteit nodig is.
Campagne voeren werkt!
Eén succes van C189 is duidelijk: het stuurde een signaal de wereld in dat huishoudwerkers met respect behandeld moeten worden. De conventie gaf het startschot aan campagnes overal ter wereld. Van de Andes tot Zimbabwe, overal richtten vakbonden zich tot hun overheden om de conventie te ratificeren. Meer huishoudwerkers verenigden zich en profiteerden van sociaal overleg. Overheden en solidariteitsorganisaties stelden extra fondsen ter beschikking. Die internationale solidariteit wierp vruchten af.
Ook FOS, de Algemene Centrale ABVV en ABVV Horval schaarden zich achter de conventie. Samen gingen we 10 jaar met succes vol voor internationale solidariteit. In Peru, Bolivia, België, Colombia, Ecuador en Zuid-Afrika hadden we het genoegen om zij aan zij met lokale organisaties de ratificatie af te dwingen. In totaal keurden 31 landen C189 goed.
Auteur: Dries Merre
Politieke eisen
