BOS+ en partners beschermen groene long in Bolivia

Terugtrekkende bosgrens, oprukkende agrogrens

In het departement van Santa Cruz waarin ook de gemeente Lomerio is gelegen, schuift de bosgrens steeds verder op. ‘Maar liefst 80% van de top 25 gemeenten die het hardst ontbossen in Bolivia maken deel uit van het departement Santa Cruz’, stelt Yandire Kempff, directrice van de overheidsinstantie van natuurlijke rijkdommen van Santa Cruz tijdens een interview voor de krant Paginasiete.

Elk jaar verdubbelt de ontbossing in Bolivia, nu al gedurende twee decennia. De belangrijkste oorzaak van deze ontbossing is de agro-industrie. 64% van deze ontbossing is bovendien illegaal is.

Het tempo van ontbossing in Bolivia is 34 keer groter dan het mondiale gemiddelde. Volgens het onderzoeksinstituut Fundación Inasad kan je dit vergelijken met 310 ontboste vierkante meter per persoon per jaar. Op wereldvlak gaat dit over 9 vierkante meter per persoon per jaar. Men schat dat als men dit tempo aanhoudt, er binnen 80 jaar geen enkele boom meer staat in Bolivia.

De gemeenschappen van Lomerio

In de gemeenschappen van Lomerio nabij Concepción, een gemeente binnen Santa Cruz, werken onze partners IBIF en PROBIOMA samen aan duurzaam bosbeheer en bosbehoud. Ze werken in het territorium van de inheemse gemeenschappen en coördineren alle activiteiten met de koepelorganisatie van deze gemeenschappen, de CICOL (Central Indígena de Comunidades del Oriente de Lomerío of centrale inheemse gemeenschappen van Oost-Lomerio).

Voedselzekerheid

Dankzij PROBIOMA hebben de inheemse gemeenschappen toegang tot meer voedselzekerheid. Doña Teresa, een inheemse vrouw die deelneemt aan het project, vertelt dat ze vroeger uren moest rijden naar de dichtstbijzijnde stad om vers voedsel aan te kopen. Hierdoor beschikte ze maar zelden over verse groenten en fruit. Met de hulp van PROBIOMA beschikt ze – samen met meer dan 100 families - over een eigen agro-biologische moestuin. 

Door het project weet Doña Teresa nu hoe ze haar grond vruchtbaarder kan maken en hoe ze insecten met de juiste kruiden op de juiste plaats op afstand kan houden. Ze heeft bovendien geleerd hoe ze met een minimum aan water toch een mooie oogst kan hebben. Als er plagen zijn, kan ze de hulp inroepen van technici van PROBIOMA om die op een ecologische manier te bestrijden. 

Plagen en klimaatverandering als bedreiging van voedselzekerheid

Het bestrijden van plagen zijn in de inheemse gemeenschappen een grote uitdaging. Wie niet oplet kan in een nacht zijn moestuin kwijt zijn. Bovendien is het de gewoonte om snel te grijpen naar pesticiden, wat het schaarse grondwater aantast.
De afgelopen jaren voelt de lokale bevolking bovendien de gevolgen van de klimaatverandering. De regens worden uitgesteld of blijven volledig uit, de grond wordt droger en droger.

Bossen als redder van levensonderhoud

De bossen in de territoria van de inheemse gemeenschappen zijn een belangrijke instrument om de waterbronnen te beschermen. De inheemse volkeren zijn bovendien financieel afhankelijk van het bos, ze verkopen in het bos geoogste producten en hout. Samen met IBIF werken de gemeenschappen hard aan de bescherming van hun bos. Elke gemeenschap is sinds de landhervorming eigenaar van een deeltje van het bos. De gemeenschappen beheren hun bos collectief. 

De bescherming van de bossen wordt bovendien op een duurzame manier gedaan. Er werden landsgebruiksplannen opgesteld en illegale houtkap in hun bos wordt tegen gegaan. Er werd ook een minimumprijs voor houtverkoop opgesteld om illegale houtkap te voorkomen. Op die manier wil men bovendien vermijden dat bedrijven gemeenschappen tegen elkaar kunnen opzetten om de prijs van het hout te doen dalen.

Maffiose bedrijven

De afspraak is dat elk contract met een houtbedrijf getoond moet worden aan de inheemse koepelorganisatie. Dit heeft verschillende voordelen:

• Zo kan de koepelorganisatie de contracten controleren. In het verleden werden contracten gesloten tegen spotprijzen of op zo een manier dat een gemeenschap bij niet-naleving van het contract onmogelijk in beroep kon gaan. Op hun beurt zijn de gemeenschappen zeker dat ze werken met waterdichte contracten.
• Bedrijven die hun beloftes niet nakomen worden sneller geïdentificeerd en komen op een zwarte lijst terecht. In het verleden zag men jaar na jaar dezelfde maffiose bedrijven terug komen in de regio maar telkens in een andere gemeenschap. Verschillende gemeenschappen wachten al jaren op hun geld.
• De gemeenschappen tonen dat ze één front zijn en worden terug meer eigenaar van hun eigen bos.

Cover photo: Jasper Nance (CC BY-NC-ND 2.0) 
Overige foto's: Lien Merre