Image
COICA Amazonia op COP26 in Glasgow

Amazonegebied nadert kritisch punt

Actualiteit

Partners en inheemse leiders waarschuwen dat de Amazone haar kritische punt nadert en pleiten voor échte oplossingen voor de klimaatcrisis op het Tribunaal voor de Rechten van de Natuur op COP26 in Glasgow.
 

Op 3 en 4 november vond het Tribunaal voor de Rechten van de Natuur plaats in Glasgow, als side-event op klimaatconferentie (COP26). Twee fundamentele cases kwamen er aan bod: enerzijds schijnoplossingen voor de klimaatcrisis, en anderzijds de bedreigingen voor het Amazonegebied. Ook onze 11.11.11-partners Fundación Solón, Acción Ecológica en CEDENMA namen deel. Het Tribunaal voor de Rechten van de Natuur is een burgerinitiatief dat werd opgericht om schendingen van de rechten van de natuur te onderzoeken, aan te klagen en bekend te maken. 
 

Image
Tribunaal op COP26
COICA Amazonia op COP26

Via het Tribunaal krijgen mensen van over de hele wereld een forum om te spreken namens de natuur. Zo is protest tegen de vernietiging van de aarde mogelijk en worden conflicten en de daders hiervan zichtbaar. Op basis van haar onderzoek formuleert de instantie juridische aanbevelingen over de bescherming en het herstel van de natuur. Die thema’s worden ook sterk aangekaart door inheemse gemeenschappen wiens stem een belangrijke rol speelt binnen de werking van het Tribunaal. 
 

Gebrek aan échte oplossingen tegen klimaatcrisis

Tijdens de bijeenkomst kwamen onze partners sterk op tegen schijnoplossingen als de koolstofmarktmechanismen, maar ook andere zaken zoals geo-engineering, ijzerbemesting of bio-energie met koolstofopslag werden in het vizier genomen. De gemeenschappelijke noemer van deze strategieën betreft het “groenwassen” van oude praktijken , terwijl er geen wezenlijke veranderingen worden aangebracht. De conferenties van de Verenigde Naties over klimaatverandering - en andere soortgelijke fora - zijn de belangrijkste arena's geworden voor de promotie van deze ideeën. Het is belangijker dan ooit om ze te laten zien waarvoor ze staan, klinkt het. Enkel door zowel het publiek als de aanwezige nationale autoriteiten een ongecensureerd perspectief te bieden op de vraag “waarom deze strategieën geen echt antwoord geven op de urgente uitdagingen” boeken we vooruitgang. 

Image
Ivonne Yánez op COP26

"Waarom zeggen we valse klimaatoplossingen? Het is gewoon 'business as usual' zonder na te denken over het klimaat of de mensen."

Ivonne Yánez
Acción Ecológica

De eisen van de Amazonelanden

De boodschap van COICA (de koepelorganisatie van de inheemse Amazonegemeenschappen) is duidelijk: “als de Amazone sterft, sterft de mensheid; als de Amazone leeft, leeft de mensheid”. Het lot van het Amazonegebied is onlosmakelijk verbonden met het lot van de wereld, en toch wordt dit fragiele, vitale ecosysteem in een razend tempo vernietigd. Van aardoliewinning tot mijnbouw, jacht op goud, stroperij, houtkap, verstedelijking, sojateelt, veeteelt, ongecontroleerde bosbranden, … De bedreigingen waarmee de Amazone geconfronteerd wordt zijn talrijk. Bovendien wijzen alle huidige wetenschappelijke inzichten erop dat de Amazone haar kritische punt snel nadert. 

Dat kantelpunt omvat het moment waarop de Amazone onomkeerbaar haar vermogen verliest om zogenoemde ecosysteemdiensten te leveren, zoals opslag van water, opslag van CO2 en klimaatregulering. Een bijzonder verontrustend vooruitzicht. Om dit te stoppen, hebben we meer internationale samenwerking en publieke druk nodig. 
 

Image
Pablo Solan op COP26
Media Ninja

De grootste ecocide van het moment vindt volgens het Tribunaal vandaag plaats in het Amazonegebied. Nationale en multilaterale overheden zijn hiervan directe of stille medeplichtigen volgens de instantie. Terwijl tal van actoren oplossingen formuleren voor de klimaatcrisis, ontloopt een specifieke groep enige vorm van verantwoording. Regeringen en bedrijven die aan de bron liggen van deze ecocide of grove nalatigheid tentoonstelden, mogen volgens het Tribunaal niet zomaar ontkomen aan sancties. Een eerste aanzet werd al gegeven in ons eigen land. Vorige week werd een parlementaire resolutie ingediend met de vraag om ecocide als misdaad op te nemen in het Statuut van Rome inzake het Internationaal Strafhof en in het Belgisch strafrecht. 

Vanuit Zuid-Amerika zijn er tal van initiatieven die middenveldorganisaties uit de verschillende amazone-landen naar voren schuiven. Zo trachten ze de rechten van het Amazonegebied meer kracht bij te zetten. Samen met de inheemse volkeren formuleren ze drie fundamentele eisen naar de COP26  toe: 

  1. De volkeren van het Amazonewoud eisen directe deelname - als directe rechthebbenden en/of als adviesverleners, gebaseerd op hun uitgebreide kennis van het Amazonewoud - aan internationale onderhandelingen en beslissingen (zowel publiek als privaat), om middelen over te dragen voor mitigatie van en aanpassing aan de klimaatverandering, in het bijzonder met betrekking tot het herstel van het Amazonewoud.
  2. Een boycot door de partijen van de Overeenkomst van Parijs van producten die worden geproduceerd door bedrijven in het hele Amazonegebied (zolang er geen geldige en betrouwbare mechanismen zijn voor de traceerbaarheid van deze producten met betrekking tot hun verband met ontbossing).
  3. Erkenning van de rechten van de Amazone en de natuur.

Hier kan je hun eisen in detail lezen. 

De tijd is om

De erkenning van fundamentele rechten van de natuur  op elk juridisch niveau (lokaal, nationaal en internationaal) kan een belangrijke sleutel vormen uit de klimaats- en biodiversiteitscrisis. Voorstanders stellen dat daarmee niet enkel een antropocentrische visie wordt overstegen, maar ook dat de natuur een zichtbare stem en vertegenwoordiging krijgt in klimaatonderhandelingen via onder meer wetenschappers en inheemse volkeren. 

“Om de Amazone te redden moeten wij de rechten van de Amazone, de natuur en de inheemse volkeren erkennen en waarborgen. Koolstofmarkten, emissierechten en investeringen om privékapitaal aan te trekken zijn bedoeld om zaken te doen met het Amazonegebied, niet om het te redden.”

Pablo Solón
Fundación Solón

De uitspraak van het Tribunaal omtrent de klimaatcrisis volgt deze zondag 7/11 om 9.30am-1.15pm GMT en op 9/11 om 2pm GMT omtrent de Amazone.  

Meer info over het Tribunaal kan je hier vinden.