Open de deuren voor diaspora organisaties

• Kennis van lokale gewoontes, cultuur, gevoeligheden en noden.
• Kennis van de lokale taal.
• Een sterk netwerk in de regio van herkomst waar ze gemakkelijker contact mee maken.
• Zij hebben vaak een netwerk met andere personen in België uit de diaspora van hetzelfde land. 
• Zo’n samenwerking kan interessant zijn in de voorbereiding of bij probleemsituaties van andere projecten in dat land. Je kan zaken hier al eens aftoetsen of vertalen. Door samen te werken met diaspora in België kan je efficiënter, of alleszins met minder fouten, samenwerken met je partnerorganisatie.
• Diaspora hebben vaak een langdurig partnerschap met hun regio van herkomst. Dat kan de duurzaamheid van jouw projecten op lange termijn versterken.
• Mensen met een migratieachtergrond maken deel uit van onze maatschappij. Dat is nu eenmaal zo. Dus moeten we ook samenwerken met en toenadering zoeken naar elkaar.

We moeten diaspora meer zien als expert over het land van herkomst en die expertise inzetten. Vooral dat 2de, het effectief betrekken, blijft nu vaak achterwege.

Daarom staan er op deze pagina tips en aanbevelingen om diaspora echt te bereiken en te betrekken bij jouw werking.

Je kent deze tips al?

Veel van deze tips klinken je waarschijnlijk bekend in de oren. Ze werken drempelverlagend voor iedereen, niet enkel voor diaspora-organisaties. Dat is niet vreemd, want als je doelgroepgericht wil werken, dan moet je extra tijd en middelen investeren in die doelgroep. En toch ervaren we dat te weinig voor diaspora-organisaties.

Vele organisaties en personen willen extra inzetten op diaspora of er extra mee samenwerken. Terwijl diaspora-organisaties vaak merken dat er geen extra tijd wordt geïnvesteerd. Vroeg of laat bots je op die beperking en gebeurt er niets of te weinig.

Daarnaast merken we dat diaspora niet betrokken worden bij het opmaken en plannen van die samenwerking. En van het middenveld krijgen we dan weer de vraag: “hoe begin je daar dan aan?”.

Daarom vinden wij deze tips belangrijk om te blijven herhalen. We geven hier ook heel wat handvaten of hulpmiddelen om met beperkte tijd en middelen toch een verschil te kunnen maken.

Wat bedoelen we hier met 'diaspora-organisaties'?

De term “Diaspora-organisaties” bundelt een brede en diverse groep mensen met een migratieachtergrond. We beperken ons in dit document tot diaspora-organisaties die zich inzetten voor internationale solidariteit in de regio van herkomst. Dat kan een individu, een groep vrienden of een vereniging zijn.

Ga snel naar:

Nauwer betrekken en waarderen

• Hoe bereiken?
• Hoe betrekken?

Doelgroepgerichte aanpak

• Taal
• Ondersteunende organisaties
• Netwerk opbouwen
• Racisme
• Dekoloniseren

Hoe bereik je diaspora-organisaties?

Reach out. Maak jezelf zichtbaar bij specifieke doelgroepen en leg contacten met andere diensten of organisaties. Het helpt anderen heel hard als ze jou als persoon leren kennen. Dat verlaagt de drempel om opnieuw contact te nemen. 

Ken jij alle diaspora-organisaties in jouw stad/gemeente/provincie? Hoor zeker eens bij de federaties en bij LEVL wie actief is in welke regio. Of hoor eens bij de integratie-ambtenaar of de sociale dienst. Zorg dat zij personen, die een gelijkaardig project hebben, laten kennismaken met jou.

Heb jij het gevoel dat diaspora-organisaties moeilijk te bereiken zijn? Wij hebben ondervonden dat zij niet moeilijker, maar anders te bereiken zijn. Bellen en Whatsapp werkt vaak efficiënter dan mailen bijvoorbeeld. Het is vooral een kwestie van proactief en persoonlijk uit te nodigen. Besef dat er een drempel is en dat passief uitnodigen (mailen) niet zo goed zal werken.

Diaspora is een diverse groep en iedereen verkiest een andere aanpak. Maar met deze tips bereik je waarschijnlijk meer mensen met een migratieachtergrond: 

• Gebruik duidelijke taal. Dat hoeft niet kinderlijk te zijn, maar zoek naar eenvoudige woorden die hetzelfde zeggen en gebruik korte en duidelijke zinnen.
• Gebruik inclusieve taal (zie hieronder). 
• Kan je vertaling voorzien op activiteiten? Door (vrijwillige) tolken of een samenvatting te voorzien in andere talen vergemakkelijk je deelname van mensen die zich nog niet zo vlot uitdrukken in het Nederlands.
• Spreek af in levende lijve. Online vergaderen of uitwisselen is voor mensen uit de diaspora nog een grotere drempel. Zeker als ze jou nog niet kennen. Ga naar hen toe en denk eraan dat vrijwilligers niet altijd overdag beschikbaar zijn.
• Bel! Mails worden in het algemeen minder en minder gelezen. Bellen of Whatsapp hebben veel meer effect, ook om mensen uit te nodigen.
• Neem deel aan activiteiten georganiseerd door diaspora voor een eerste/betere kennismaking en om raakpunten te vinden.
• Niet vergeten dat deze organisaties vaak overbevraagd worden.

Deze tips gelden voor iedereen, maar we zagen dit uitvergroot in onze samenwerking met diaspora-organisaties.

Tips voor eenvoudige en inclusieve taal: 

• IN-Gent verzamelde verschillende tips en maakte een overzichtelijk document. Je kan bij hen ook terecht voor ondersteuning en advies van jouw taal.
• Vonk (netwerk voor interne communicatie) vat 3 vuistregels samen over inclusieve communicatie. 
• Jaja maakte een uitgebreid dossier over inclusieve taal.

Wablieft.be is hét centrum voor duidelijke taal.

Hoe betrek je diaspora-organisaties daadwerkelijk?

Hoe begin je? Ga op zoek naar elkaar. Via de gemeente/provincie, via andere samenwerkingen, of via de website van het 4de Pijlersteunpunt. Daar kan je op zoek gaan naar (diaspora) organisaties die actief zijn in hetzelfde land als jij. Gebruik daarvoor de zoekmachine op de website van het 4de Pijlersteunpunt: zoek.4depijler.be

Wil je een doelgroep bereiken? Betrek ze dan bij jou manier van werken. Dat is natuurlijk een discussie van kip en ei, want als je nog niemand kan bereiken, kan je ze ook niet betrekken. Maar begin kleinschalig en laat iemand of enkele personen al eens kijken naar jouw activiteiten, communicatie, organisatiestructuur.
Of voor een overheid, laat ze hun mening geven over het subsidiereglement of de manier van werken in de adviesraad, … . In dat gesprek komen misschien wel enkele drempels naar boven. 

Diaspora-organisaties hebben het gevoel dat ze niet gewaardeerd worden. Dat gevoel verander je niet door ze enkel op te nemen in jouw adressenbestand.

Leer hen kennen, toon interesse. Diaspora-organisaties vinden een persoonlijk contact veel belangrijker dan elkaar theoretisch te leren kennen via e-mail. Ga ernaar toe, luister naar hun verhaal, project en ambities. Neem voldoende tijd voor deze kennismaking en zie het als een investering, als een goede start van jullie relatie. 

Ga fysiek in gesprek en neem tijd om elkaar goed te begrijpen. Want mensen zijn de taal niet 100% machtig en spreken vanuit een andere context. Daardoor hebben ze soms het gevoel: ‘ik heb mijn boodschap niet kunnen overbrengen’, of na eerdere ervaringen ‘ik ga niet meer in gesprek, want ze begrijpen mij toch niet goed’. Durf door te vragen tot je het helemaal begrijpt. Dit geeft een positieve ervaring en een begrepen persoon werkt graag samen met jou.

Organiseer ook specifieke evenementen voor diaspora, en/of rond thema’s die hen aanspreken. Dit verlaagt de drempel om deel te nemen en is een uitgelezen kans om kennis te maken. Laat je hierin begeleiden door mensen uit de diaspora. Zowel voor het programma, de thema’s, maar ook voor de praktische organisatie. Een paar kleine aanpassingen zal het toegankelijker maken. Bijvoorbeeld warm eten in plaats van broodjes, zijn er tolken aanwezig, mogen ze vragen stellen in het Frans, Spaans of Engels? Mogen de kinderen meekomen?
Voorzie veel tijd voor netwerken en interactie.

Betrekken doe je vanuit een win-win. Bekijk samen hoe jullie elkaars werking en activiteiten kunnen versterken. Mensen die zich gehoord en gewaardeerd voelen, nemen gemakkelijker contact op. Want nu kennen ze jou al. Zo kan sneller samenwerken aan een gezamenlijk doel.

Laat ook in jouw communicatie en events zien dat je diaspora-organisaties ernstig neemt. Dit heeft een sneeuwbaleffect naar andere personen en organisaties. Kijk in al jouw communicatie dan wel kritisch naar de foto’s en beelden: wie staat daar op? Alleen witte mensen of ook de doelgroep die je wil bereiken? Zorg minstens voor een correcte weerspiegeling van wie je wil bereiken.

Welke hindernissen ervaren diaspora?

Personen die het Nederlands niet 100% machtig zijn of nog een kleiner netwerk hebben, hebben nood aan individuele en intensievere ondersteuning. Of toch zeker in het begin. 

Mensen met een migratieachtergrond hebben extra hindernissen om te overbruggen: 

• De taal
• Nog geen zicht op wie wat doet en waar ze terecht kunnen. 
• Een klein netwerk waarbinnen ze ondersteuning kunnen zoeken, zowel voor advies, helpende handen als schenkers.
• Institutioneel racisme

Taal

We hadden het eerder al over het belang van een goed gesprek waarbij je tracht elkaar goed te begrijpen. Liefst een fysieke kennismaking waarvoor je voldoende tijd maakt. Mensen die de taal niet 100% machtig zijn, hebben soms het gevoel: ‘ik heb mijn boodschap niet kunnen overbrengen’, of na eerdere ervaringen ‘ik ga niet meer in gesprek, want ze begrijpen mij toch niet goed’. Durf door te vragen tot je het helemaal begrijpt. Dit geeft een positieve ervaring.

Laat toe dat er op vergaderingen, samenkomsten of evenementen andere talen gesproken worden. Minstens onderling, maar liefst ook als iemand een vraag heeft. Spreek op voorhand goed af in welke taal/talen dat kan. Idealiter voorzie je samengevatte vertalingen van de gebruikte presentaties of belangrijke documenten. Vertalingen van belangrijke documenten zijn sowieso handig voor het contact met de partnerorganisaties.

Mensen met een migratieachtergrond begrijpen best wel dat jouw werking in het Nederlands is. Maar als er wederzijds begrip is op momenten dat iemand zich moeilijk kan uitdrukken, dan zal het gesprek en de uitwisseling veel vlotter verlopen.

Overzicht van ondersteunende organisaties

“Waar kunnen we terecht voor welke ondersteuning?” Die vraag krijgen we vaak van diaspora-organisaties. Het is niet eenvoudig om door de bomen het bos te zien. Laat staan dat die persoon meteen de juiste contactgegevens vindt. Doorverwijzen is dus een sterke vorm van ondersteunen.

Kan jij helpen om diaspora toe te leiden naar andere ondersteunende organisaties? Waar heb jij gebruik van gemaakt? Wie was voor jou waardevol? Dat is interessante ervaring die startende (diaspora-) organisaties niet hebben.

Een overzicht van waarvoor je bij welke persoon terecht kan, is daarom handig. Het 4de Pijlersteunpunt werkt aan zo'n overzicht. Moet jouw ondersteunende organisatie ook op die lijst staan? Laat het ons hier weten. Bedankt

Netwerk opbouwen

Diaspora-organisaties hebben vaak een kleiner netwerk in België om mee te werken aan het project. 

Kan jij helpen bij het opbouwen van een lokaal netwerk? Kan jij ze in contact brengen met andere personen of organisaties? Ook hier weer verlaag jij de drempel. 

Want er heerst het gevoel van alleen te moeten werken terwijl ze weten dat ze niet alleen zijn. Open jouw netwerk, nodig hen uit op jouw activiteiten, neem ze mee naar activiteiten die voor jou interessant zijn. Breng ze in contact met andere personen en organisaties en actoren binnen internationale solidariteit. Nodig hen uit tot deelname aan lokale adviesorganen, stimuleer je lokaal bestuur tot samenwerking.

Zorg  mee voor de zichtbaarheid van diaspora. Hoe kunnen ze binnen jouw organisatie, binnen jouw netwerk of binnen jouw gemeente zichtbaarder zijn? Vertel mee hun verhaal zodat anderen hen ook leren kennen. 

Je merkt dat dit veel tijd kost. Daarom is het voor ons zo belangrijk om extra tijd en middelen vrij te maken als je echt meer wil samenwerken met diaspora-organisaties. We geloven echt dat dit loont, dat samenwerking leidt tot een win-win voor alle partijen, ook in de partnerlanden. Maar maak hier ook afspraken over, zodat je start met de juiste verwachtingen.

Omgekeerd: hoe begin je zelf aan een netwerk?
Als 4de Pijlerorganisatie kan je op zoek gaan naar (diaspora) organisaties die actief zijn in hetzelfde land als jij. Gebruik daarvoor de zoekmachine op de website van het 4de Pijlersteunpunt.

Racisme

Wees je bewust van de ervaringen over racisme en gebrek aan waardering die deze personen meedragen. Die rugzak zet je niet zo maar af. Eerdere ervaringen met (institutioneel) racisme bepalen of en hoe iemand contact zoekt met jou. 

Er worden nog steeds Europese modellen (onderwijs, gezondheidszorg, sociale zekerheid, organisatiestructuur, … ) geïntroduceerd in andere landen via solidariteitsprojecten. Deze modellen kunnen waardevol zijn, maar hebben een even grote kans om niet te slagen omdat ze niet aanvaard worden in een andere cultuur, of gewoonweg omdat men zijn eigen verhaal wil schrijven. Betrek hiervoor een sterke partnerorganisatie in het land zelf. Zorg dat je met die partnerorganisatie een open en eerlijke dialoog kan hebben over wat zij willen, en hoe jouw organisatie daartoe kan bijdragen. Zorg dat die partner ook een kritische stem kan zijn.

Maar die open relatie is niet altijd eenvoudig omdat jij de geld donor blijft. Daarom kan je in België diaspora uit dat land betrekken bij je project. Om jou te adviseren, jij kan zaken aftoetsen. Maar ook hier in België kan de diaspora een kritische stem zijn over jouw project. Laat dat ook toe. Betrek diaspora als expert of adviseur, maar ook als lid binnen jouw organisatie/bestuur. 

Stap mee in het dekoloniseren van internationale solidariteit. Zo open je jouw ondersteuning automatisch meer voor mensen met een migratieachtergrond.

Door jouw taal en kijk op internationale solidariteit aan te passen, ben je misschien onbewust toegankelijker voor een grote groep. Laat jouw project los en geef het aan de partnerorganisatie.
Je kan hiervoor de inspiratiegids van 11.11.11 en ngo-federatie gebruiken of bijvoorbeeld samenwerken met organisaties zoals Hybried. De meeste winst zal je boeken als je écht samenwerkt met mensen met een migratieachtergrond.

Dit document kwam tot stand dankzij een samenwerking tussen FEDIAS, de provincie Oost-Vlaanderen en het 4de Pijlersteunpunt/11.11.11.

Heb je een vraag of opmerking voor 1 van deze organisaties? Of heb je nog tips of goede voorbeelden die we moeten aanvullen in dit document?
Dan horen wij dat graag. Contacteer ons gerust.

FEDIAS - Federatie van diaspora in internationale samenwerking

www.fedias.org

info@fedias.org

+32 486 10 55 07

Provincie Oost-Vlaanderen, team mondiale samenwerking

www.oost-vlaanderen.be/mondiale-solidariteit

mondialesolidariteit@oost-vlaanderen.be

+32 9 265 99 71

4de Pijlersteunpunt van 11.11.11

www.4depijler.be

info@4depijler.be

+32 494 27 15 18