Migratie

Migratie begint niet wanneer mensen in België toekomen. Dat erkennen ook de Vlaamse politieke partijen. De meeste verkiezingsprogramma’s hebben aandacht voor de internationale context van migratie. Terecht, want 75% van de vluchtelingen wordt opgevangen in lage- en middeninkomenslanden. Zorgen voor duurzame oplossingen en toekomstperspectief in die landen zou dan ook een absolute prioriteit moeten zijn. ‘Opvang in de eigen regio’, het is een populaire politieke slogan. Maar maken de partijen dat ook concreet?

Groen en Vooruit zijn daarin het duidelijkst. Ze beloven niet alleen meer financiële middelen maar willen ook diplomatiek een luidere stem rond mensenrechten laten horen. Ze willen lokale organisaties die door vluchtelingen zelf geleid worden sterker betrekken. Vooral Vooruit toont zich ambitieus. De partij wil internationaal een pioniersrol spelen met een sterke vluchtelingendiplomatie en de oprichting van een ‘bescherming-in-de-regio’ fonds. Ook CD&V wil lokale toekomstperspectieven verbeteren, met extra aandacht voor onderwijs. Open VLD houdt het bij ‘ervoor zorgen dat mensen goed opgevangen worden’ en ook N-VA blijft eerder op de vlakte. De partij wil ‘toekomstperspectief in de regio uitbouwen via ontwikkelingssamenwerking’. Ook PVDA heeft (veel) aandacht voor de internationale context en dan vooral de oorzaken van migratie. Opvallend: over steun aan opvang in derde landen lezen we niets in hun programma. Wel veroordeelt de partij de huidige migratieakkoorden met landen als Turkije, Tunesië en Libië.

Ook Vlaams Belang wil overigens dat ‘opvang in eigen regio’ gebeurt. Of België en de EU iets zullen bijdragen om van die opvang een succes te maken lezen we niet in het programma. Laat staan hoe en met welke middelen de partij dat zou doen.

Zo goed als alle partijen besteden aandacht aan irreguliere migratie en de strijd tegen mensensmokkel. Het feit dat mensen niet kiezen voor gevaarlijke migratieroutes, maar daartoe gedwongen worden door een gebrek aan legale routes komt minder aan bod. Toch erkennen zowel CD&V, Groen, PVDA, N-VA als Vooruit het belang van legale migratie in de aanpak van irreguliere migratie.

We gaan dieper in op twee specifieke kanalen. Ten eerste, het VN-hervestigingsprogramma voor mensen op de vlucht. Vooral Groen besteedt veel aandacht aan hervestiging en wil daarin een voortrekkersrol spelen. CD&V wil een ‘faire bijdrage’ leveren met een focus op de meest kwetsbaren. Vooruit wil vooral een transparant hervestigingsbeleid. N-VA wil dat het parlement een jaarlijks quotum bepaalt voor de hervestiging van ‘echte’ (sic) vluchtelingen. Vandaag is dat de bevoegdheid van de staatssecretaris voor asiel en migratie. Open VLD besteedt helemaal geen aandacht aan veilige toegangswegen voor mensen op de vlucht.

Opvallend is dat arbeidsmigratie aan belang wint in de verkiezingsprogramma’s. Niet verwonderlijk gezien de toenemende noden op de Vlaamse arbeidsmarkt en steeds meer vacatures die niet ingevuld raken. Bijna alle partijen benadrukken de nood aan arbeidsmigratie. Enkel PVDA en Vlaams Belang doen dat niet. Groen pleit expliciet voor het uitbreiden van de knelpuntenlijst voor arbeidsmigratie. Andere partijen kijken vooral naar migratie van midden- en hooggeschoolden en zijn meer terughoudend over de komst van praktisch geschoolden. Open VLD wil vooral de procedure voor werkgevers vlotter maken. Positief is dat veel partijen aandacht hebben voor de rechten van arbeidsmigranten. 11.11.11 wekte de afgelopen legislatuur met vakbonden en andere organisaties hard om die op de politieke agenda te krijgen. Veel van onze voorstellen zien we terugkomen bij Vooruit, CD&V en Groen.

De politieke partijen besteden veel aandacht aan het Europese migratiebeleid. Het verbaast niet dat CD&V veel heil ziet in het nieuwe EU-pact voor Asiel en Migratie en het belang van implementatie benadrukt zodat het pact “geen papieren tijger” wordt. Ook Open VLD wil volop inzetten op de uitvoering van het nieuwe pact. N-VA stelt zich dan weer vragen bij de “praktische haalbaarheid” van het pact. De partij wil wel een asielstop gedurende tien jaar. Over de praktische (en vooral juridische) haalbaarheid van dat voorstel, lezen we weinig. Zo goed als alle partijen verdedigen het recht om asiel aan te vragen in Europa en benadrukken het belang van een eerlijke spreiding (Open VLD, CD&V, Groen, Vooruit en PVDA).

Bijna alle partijen veroordelen expliciet pushbacks en benadrukken de noodzaak om mensenrechten te respecteren in het grensbeheer. Enkel in het programma van N-VA lezen we niets over mensenrechten en migratiebeheer. Vlaams Belang pleit dan weer expliciet voor pushbacks. Ook dat is niet verwonderlijk, gezien het volledige migratieprogramma van die partij leest als een aanval op de mensenrechten en het internationaal recht.