Klimaattop COP27
Van 6 tot 18 november 2022 vindt de 27e internationale klimaatconferentie (COP27) plaats in in Sharm-El-Sheik, Egypte. We hopen op een klimaattop waarbij de grote ambities eindelijk worden gerealiseerd en trekken richting COP27 met vier belangrijke eisen.
De COP, wat is dat nu weeral?
De COP is de belangrijkste jaarlijkse vergadering in de internationale klimaatonderhandelingen. Op de klimaatconferentie zijn alle landen aanwezig die het VN-klimaatverdrag van 1992 hebben ondertekend. Gedurende twee weken bespreken ze verschillende thema’s om wereldwijd de opwarming te beperken tot 1,5°C: het beperken van de emissies, financiering, aanpassingen aan de gevolgen van de klimaatverandering, transparantie, participatie en oplossingen. Zulke internationale conferenties zijn geen heilige graal, maar wel broodnodig om elkaars posities en standpunten te begrijpen en samen naar oplossingen te zoeken.
Waarom is 11.11.11 aanwezig op de klimaattop?
Kiki, onze klimaatexpert, maakt deel uit van de Belgische delegatie. Dat is een weloverwogen keuze. We hebben nood aan méér internationale samenwerking, in plaats van minder. Internationale akkoorden onderhandelen en je volle gewicht in de schaal gooien doe je niet vanachter je laptop. Dat doe je door actief samen te werken. Als je internationaal wilt samenwerken, is er ontmoeting nodig.
Er is een grote nood aan sterke en krachtige middenveldorganisaties op zulke momenten. We worden nog onvoldoende betrokken, maar net door alles op alles te zetten qua acties en manifestaties kunnen we soms ook duidelijke successen boeken. Zo ook vorig jaar: er werd beperkte vooruitgang geboekt, maar ook tussentijds moeten landen aan hun beloftes worden gehouden. Dat is een rol die wij actief opnemen.
Landen durven wel degelijk hun standpunt te wijzigen, te verscherpen of concretiseren in samenwerking met middenveldorganisaties. Kijk naar Schotland en Wallonië die vorig jaar als pioniers geld vrijmaakten voor ‘Loss & damage’, oftewel noodfondsen voor landen die in de frontlinie staan van de klimaatcrisis.
Onze eisen
11.11.11 plaatst vier eisen op de agenda:
1. Rijke landen moeten hun beloftes voor klimaatfinanciering nakomen.
100 miljard dollar. Zoveel beloofden rijke industrielanden met een grote historische uitstoot jaarlijks aan klimaatfinanciering te geven aan de meest klimaatgevoelige landen tegen 2020. Een belofte die niet werd gehaald. En daar is de financieringskloof van 23 miljard dollar een overduidelijk bewijs van. Tellen we daar ook nog de overrapportage van landen bij? Dan gaapt er zelfs een kloof van meer dan 70 miljard dollar. Zo is het voor lagere-inkomenslanden onmogelijk om hun eigen klimaatdoelstellingen na te komen, in betaalbare en schone energie voor iedereen te voorzien én zich ook nog aan te passen aan de verschroeiende droogte, verstikkende hitte en stijgende zeespiegel. Het is dan ook niet meer dan logisch dat rijke industrielanden nu eindelijk hun engagementen voor klimaatfinanciering nakomen en extra toezeggingen doen om de financieringskloof zo snel mogelijk te dichten. Alleen zo kan het vertrouwen hersteld worden na de gebroken beloftes.
2. Loss & Damage: Geen praatjes, maar financiering voor heropbouw.
Al jaren wordt financiering na klimaatgerelateerde rampen, zoals overstromingen, en de gevolgen daarvan, zoals het verlies aan gewassen, infrastructuur, cultuur en mensenlevens, van de COP-agenda geweerd. Na de cliffhanger van vorig jaar – de eis voor een apart financieringsmechanisme om klimaatschade te dekken werd van tafel geveegd – werd er wel een tweejarige dialoog opgestart om financieringsmogelijkheden te onderzoeken. Maar wetenschappers zijn duidelijk: de huidige financieringsstromen zijn onvoldoende en inadequaat. Na zoveel praatjes, moet het nu eindelijk tijd zijn voor actie. De gesprekken moeten leiden tot een fonds dat voorziet in herstel en heropbouw na klimaatrampen. Laten we een voorbeeld nemen aan Wallonië en Schotland door nu financiering te bieden aan gemeenschappen die getroffen zijn door klimaatrampen, zoals Pakistan en Bangladesh.
3. Geen energietransitie zonder energierechtvaardigheid!
De overstap naar hernieuwbare energie is hoognodig, maar mag niet gepaard gaan met landroof, geweld op lokale gemeenschappen en slechte werkomstandigheden in de mijnbouw. Batterijen voor elektrische wagens, zonnepanelen en energie-opslagsystemen vereisen veel grondstoffen, zoals lithium en kobalt. Bij de ontginning ervan, net zoals bij die van fossiele brandstoffen, zijn mensenrechtenschendingen en ecologische schade helaas eerder regel dan uitzondering. Daarom is er dringend nood aan een allesomvattende aanpak - waarbij we ook de noodzaak aan ontginning flink verminderen. Onder andere door in te zetten op circulaire strategieën, energie-efficiëntie en openbaar vervoer. En bij de ontginning die toch plaatsvindt, moeten de rechten van lokale en inheemse gemeenschappen, arbeiders en vrouwen gegarandeerd worden. Dat is alleen maar rechtvaardig.
4. Landen moeten inclusieve participatie en mensenrechten garanderen.
Participatie is een wederkerend probleem op COP’s: van vaccinongelijkheid tot discriminerende visaprocedures en torenhoge reiskosten. Ook de groepen die het hardst getroffen worden door klimaatverandering, zoals vrouwen en inheemse gemeenschappen, worden amper betrokken bij de besluitvorming. Dit jaar vormt het beleid van Egypte bovendien een extra gevaar voor “greenwashing”: er zijn willekeurige politieke gevangenen, LGBTI+-mensen worden al jaren geviseerd en het recht op vrijemeningsuiting wordt beperkt door repressie, intimidatie en zelfs geweld. Het aanpakken van de klimaatcrisis moet daarom samengaan met het aanpakken van mensenrechtenschendingen. Eerst en vooral moeten alle staten de mensenrechtenschendingen aan de kaak stellen. Maar daarbovenop vooral ook aandringen op verbeteringen, en zorgen voor een zinvolle deelname van de civiele samenleving en inheemse volkeren op en rond COP27. Zonder angst voor repressie.
Programma klimaattop COP27
Het programma van de COP is enorm goed gevuld. Allerlei netwerkmomenten, onderhandelingen en lezingen vullen de agenda. We zetten hieronder enkele belangrijke momenten op een tijdslijn. Grofweg zijn in de eerste week de technische, en in de tweede week de politieke onderhandelingen gepland.
Elizabeth Wathuti, klimaatactiviste uit Kenia
Ook Elizabeth Wathuti is er bij op de COP27. Ze was onlangs nog in België en bracht er een bezoek aan de slachtoffers van de overstromingen in Pepinster. Op de COP in Glasgow vorig jaar en de voorbereidende conferentie in Bonn in juni liet ze al van zich horen.
Tijdens de COP in Sharm-El-Sheikh overhandigt ze haar open brief en de steunbetuigingen van meer dan honderdduizend Europeanen.
Elizabeth pleit net als 11.11.11 voor financiering van Loss and Damage. Beluister haar oproep in het filmpje.
Van Brussel tot Lima en Manilla
Op de COP27 zijn ook een tiental partnerorganisaties van 11.11.11 aanwezig uit Zuid-Oost-Azië en de Andesregio in Zuid-Amerika. Zij zetten onder andere in op de rechten van inheemse gemeenschappen, eerlijke klimaatfinanciering, energierechtvaardigheid, een eerlijke aanpak van de schuldencrisis en een einde aan valse oplossingen die steunen op landroof, mensenrechtenschendingen en mijnbouw. Ze zijn ook de waakhond van hun eigen nationale regeringen en klimaatinspanningen.
We brengen op deze pagina geregeld updates over hun acties en standpunten. Volg het hier:
